چغندر، گیاهی با برگ‌های درشت و پهن است و از دیدگاه طب‌سنتی برگ‌های این گیاه در مقایسه با خود چغندر، خواص درمانی بیشتری دارد. چغندر قرمز که در اصطلاح لبو نامیده می‌شود و چغندر سفید که اغلب برای استحصال قند و شکر مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد در ایران بیشتر دیده می‌شود.
چغندر زرد هم وجود دارد اما کمتر در بازار عرضه می‌شود. از گذشته برای مصارف خانگی، عرضه و تقاضای چغندر‌قرمز یا همان لبو بیشتر بوده اما چند سالی است که در برخی از استان‌های کشورمان چغندر‌قند، هم‌رکاب با چغندر‌قرمز شده و به‌روش لبو پخته و مصرف می‌شود اما این سوال مطرح است که چغندر سفید بهتر است یا قرمز؟ همچنین علت تلخ‌بودن برخی چغندرها چیست؟
بهترین چغندر، نوع شیرین و بدون ریشه آن است و نوع سفید آن اثر دارویی بیشتری دارد و برای اهداف درمانی بهتر از نوع قرمز است. در منابع طب‌سنتی، چغندر‌قرمز طبع متعادل و چغندر سفید، مزاج رو به گرم و تری دارد.
باتوجه به اینکه چغندر ارزش غذایی زیادی ندارد نمی‌توان آن را جایگزین غذا کرد اما پخته و شیرین آن با تقویت سیستم‌ایمنی، بدن را در مقابل میکروب‌ها تقویت‌کرده و مصرف آن برای تمام افرادی که به نوع شدید بیماری‌های ویروسی تنفسی مبتلا می‌شوند، مفید است.
دیگر خواص چغندر: همچنین برگ چغندر برای درمان بیماری‌های ریوی نظیر التهاب‌ها و عفونت‌های پرده دور ریه و بافت ریه مفید و به تقویت سیستم‌ایمنی کمک می‌کند و سبب ایجاد خواب مطلوب در بیمار‌شده و خاصیت آرامش‌بخشی برای مغز و اعصاب دارد.
برگ پخته چغندر می‌تواند روی جوش‌های پوستی به‌صورت ضماد به‌کار برود و مصرف آن با حنا برای بهبود کیفیت و تقویت موها توصیه شده است. ماساژ دست و پا در آب برگ پخته‌شده و نیم‌گرم چغندر برای رفع ترک خوردگی پوست به‌خصوص در فصول یا اقلیم‌های سرد و خشک بسیار مفید است.
شست‌وشوی سر با آب‌چغندر در صورتی که به آن حساسیت ندارید برای رفع شوره سر مفید و همچنین برای رفع التهاب‌های کلیه و سوزش مقعد قابل‌مصرف است و با کمک به دفع بلغم و رطوبت‌های زاید بدن به‌خصوص در فصول سرد سال باعث بهبود برخی از انواع درد مفاصل می‌شود.
کسانی که معده ضعیفی دارند باید از خوردن چغندر خام یا نیم‌پز پرهیز کنند زیرا باعث نفخ و گاهی یبوست می‌شود اما مصرف به‌اندازه چغندر شیرین و کاملا پخته، میل جنسی را تقویت‌کرده و به پاکسازی اعضای بدن و بهبود عملکرد آنها منجر می‌شود. افراد مبتلا به سوءهاضمه و مبتلایان به دیابت باید در مصرف چغندر احتیاط کنند.
علت تلخی چغندر چیست؟ تلخ‌شدن چغندر به دو علت است. گیاه طی پرورش؛ آب کافی در اختیار نداشته و دچار تنش آبی‌شده یا اینکه گیاه با تاخیر برداشت شده است. در هر دو حالت غلظت مواد موجود در چغندر افزایش‌یافته و همین امر سبب تلخ‌شدن آن می‌شود.
مصرف چغندر تلخ نه‌تنها هیچ اشکالی نداشته و عارضه‌ای ایجاد نمی‌کند بلکه به دلیل افزایش غلظت مواد درون آن می‌تواند مانند دارو عمل کند. با توجه به پرسشی که برخی خانواده‌ها در مورد نگهداری چغندر در فریزر کرده‌اند باید بدانید قابلیت انجماد و نگهداری طولانی‌مدت در فریزر را دارد اما بافت آن پس از یخ‌زدایی کیفیت چندانی نخواهد داشت اما می‌توان آب‌چغندر را منجمد کرد.
فاخره بهبهانی – سلامت / روزنامه جام جم
دیدگاه