سه هزار سالی قدمت دارد، شاید هم کمی بیشتر. قدیمی‌ترین ساز زهی زخمه‌ای ایرانی است، خاستگاهش همینجاست، همین کرمانشاه و برای اولین بار این کُردهای گورانِ کرمانشاه بودند که “تنبور” دست می‌گرفتند و عارفانه می‌نواختند.
نوای دلنشین تنبورِ زاگرس نشینان سالهای بعد در گوشه‌گوشه ایران پیچید و بسیاری بزرگان ایرانی از این ساز کُردی بهره گرفتند. از اردشیر بابکان گرفته تا رستم دستان.
در وصف این ساز شاعران بزرگی چون مولانا شعر سرودند و بزرگانی چون ابن سینا و فارابی در توصیف آن رساله‌ها نوشتند.
نوای تنبور قرن‌های متمادی در ایران و جهان پیچید تا اینکه امروز خیلی را به هوس انداخته که این ساز کُردی ایرانی را به نام خود ثبت کنند. کُردهای گوران اولین کسانی بودند که تنبور دست گرفتند، اما حالا این تُرک‌های ترکیه هستند که به فکر غارت این سرمایه ملی و ثبت جهانی آن به نام خود هستند.
“تارِ ایرانی را کشور آذربایجان بُرد و حالا ترکیه دنبال تنبور ایرانی است” این را فرزاد شاهسواری رییس انجمن موسیقی کرمانشاه در گفت و گو با ایسنا افزود: اگر دیر بجنبیم، تنبور از دست ایران می‌رود.
شاهسواری با بیان اینکه تنبور یکی از قدیمی‌ترین سازهای ایرانی است، گفت: در خصوص قدمت این ساز در منابع مختلف تفاوت‌هایی وجود دارد، اما در مجموع منابع حداقل قدمت برای این ساز سه هزار سال عنوان شده است.
شاهسواری خاستگاه تنبور را منطقه گوران و دالاهوی کرمانشاه عنوان کرد وافزود: تاریخ را نمی‌توان تحریف کرد. ساز تنبور ایرانی بوده و متعلق به همین منطقه گوران کرمانشاه است که بعدها به دلیل استفاده از این ساز در آیین‌های مذهبی، استفاده از آن به منطقه صحنه کرمانشاه هم کشیده شد.
رییس انجمن موسیقی کرمانشاه با بیان اینکه اراده ای جدی برای ثبت جهانی تنبور به نام ایران وجود ندارد، گفت: بیشتر از دو سال است که دنبال تاسیس دبیرخانه تنبور در استان هستیم، اما به نتیجه نرسیده‌ایم و از طرفی با آماده شدن طرح ثبت شهر دالاهو به نام شهر ملی تنبور، هنوز موافقتی از سوی مسئولین دستگاه های دولتی با این طرح نشده است.
شاهسواری با انتقاد از اهمال مسئولین در پیگیری ثبت جهانی تنبور به نام ایران، گفت: در همین شرایط متاسفانه شنیده‌ها از طریق برخی هنرمندان و دست اندرکاران گردشگری ترکیه حاکی از آن است که ترکیه در تکاپوی ثبت جهانی این ساز ایرانی به نام خود است.
وی افزود: یکی از بخش های مهم گردشگری ترکیه مربوط به گردشگری عرفان در قونیه است که سالانه سه میلیون نفر از آن بازدید می‌کنند و از آنجا که در اشعار مولانا عمدتا از “تنبور” سخن گفته شده، به احتمال زیاد ترکیه با هدف رونق بخشیدن به این بخش گردشگری خود به فکر ثبت جهانی تنبور به نام خود است.
شاهسواری تصریح کرد: شاید تنبوری که ترکیه بخواهد آن را ثبت کند از سازهای بومی این کشور باشد، اما مهم این است که این ساز قرار است با نام “تنبور” ثبت جهانی شود که این به معنی از دست رفتن تنبور ایرانی است.
وی تاکید کرد: اهمال مسئولین در سالهای گذشته موجب شد تارِ ایرانی به نام آذربایجان ثبت جهانی شود و حالا اگر دیر بجنبیم ترکیه تنبور را از دستمان می برد.
دیدگاه