طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان از اواخر بهار در کشور و استان کرمانشاه با هدف جلوگیری از قاچاق آرد و توزیع عادلانه یارانه‌ها کلید خورد، اما برآیند کلی اجرای طرح با گذشت ۶ ماه نشان‌دهنده این است که نه تنها اجرای این طرح تاثیری بر جلوگیری و کاهش قاچاق آرد نداشته بلکه برای قاچاقچیان این حوزه سود و درآمد بالایی به همراه داشته است. بنابر اظهارات برخی نانوایی ها، هر کیسه آرد قاچاقی بین ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ میلیون تومان در بازار های اربیل عراق خرید و فروش می شود.
از طرفی بهرمندی از ۱۵ درصد یارانه دولتی نیز برخی نانوایی ها را وسوسه کرده مجموع کل تراکنش دستگاه کارت خوان هوشمند خود را با ترفندهای مختلف بالا ببرند. طوری که برخی نانوایی های سطح شهر مشتری را مجبور به کشیدن رقم بیشتر برای خرید نان می‌کنند.
یک شهروند کرمانشاهی با اشاره به کیفیت پایین نان در محلات پایین شهر، می گوید: ساکن محله رشیدی هستیم. از نانوایی های جمع خانه و بازرگانی نان تهیه می کنیم.
«محمد جمشیدی» می‌افزاید: بارها پیش آمده که نانوا ما را مجبور به کشیدن بیشتر پول از دستگاه کارت خوان کرده است. نانوایی از ما می خواهد به جای ۲۰ هزار تومان قیمت نان درخواستی ، ۴۰ هزار بکشیم. البته ۲۰ هزار تومان را دستی پس می دهند.
وی با ابراز گلایه از این وضعیت، می‌گوید: این رفتار ناپسند و اجباری است و بیشتر در محلات پایین شهر اتفاق می افتد چون نظارتی بر عملکرد نانوایی ها نیست ،هر طور که می خواهند با مشتری رفتار می کنند.
شلوغی و صف‌های طولانی و کیفیت بد نان موضوع دیگری بود که این شهروند کرمانشاهی از آن ابراز نارضایتی می کند .
وی با بیان اینکه سرانه مصرف نان مردم پایین شهر بسیار بالاست، اضافه می‌کند: برای تهیه چند نان، باید ساعت ها در صف باشید چون نانوایی این محلات بسیار شلوغ هستند.
امیدواریم که مسئولان نظارت ویژه تری بر محلات و نقاط محروم داشته باشند.
یکی از نانوایان کرمانشاهی نیز با انتقاد از اجرای طرح هوشمندسازی، می‌گوید: تا وقتی نرخ نان دستوری است ، نانوایی ها دست به تخلف خواهند زد.
«محسن رضایی » معتقد است که باید فضای کسب و کار نان و نانوایی رقابتی شود تا هم کیفیت نان بالا رود و هم نانوایی هم به آینده این شغل امیدوار شوند. نتیجه دستوری بودن قیمت نان ، تعطیلی نانوایی آزاد پز است. تعدادی از نانواهای این محله و اطراف آن در حال جمع کردن کسب و کار خود هستند. چنین شرایطی باعث حذف کارآفرین در این حوزه خواهد شد.
وی که سابقه ۱۴ ساله در این شغل دارد، می‌گوید: قیمت نان سنگک برای مشتری ۲۵۰۰ تومان تعیین شده است. این درحالی است که نانوایی علاوه بر اجاره نانوایی، باید حقوق کارگر ، هزینه موادی چون کنجد، گاز و…را هم پرداخت کند.
قیمت عمده هر کیلو کنجد بصورت عمده ۷۲ هزار تومان است این درحالی که سال گذشته در همین زمان هر کیلو کنجد ۳۲ هزار تومان بوده است. دولت من نانوایی آزاد پز را موظف کرده که این نوع نان را ۲۵۰۰ به مشتری بفروشم. این در حالی است که حداقل هزینه پخت یک نان ساده سنگک بیس از ۳۰۰۰ هزار تومان می رسد. تورم در تمام محصولات و تولیدات وجود دارد جز نان که هنوز همان قیمت قبلی است.
یک نانوایی اگر بخواهد درست کار کند به دلیل شرایط سخت زندگی نمی تواند ادامه دهد. بسیاری نانوایی های در حال جمع کردن هستند به جز نانواهایی که آرد را قاچاقی می فروشند که البته مجبورند اگر این کار را نکنند نمی توانند در این شغل کسب درآمد کنند.
این نانوا درباره نحوه سهمیه بندی آرد نیز می‌گوید: هنوز برنامه خاصی در این زمینه وجود ندارد اما قرار است طی شش ماه آینده ، براساس میزان پخت و فروش نان ، به نانوایی ها آرد یارانه‌ای تحویل دهند.
رضایی ادامه می دهد: تحویل آرد بر سه اساس یارانه‌ای نوع یک ، دو و سه انجام می گیرد.یارانه ای نوع یک ، نانوایی های دولتی، نوع دو نانوایی های آزادپز قدیم و نوع سه همین شامل نان‌فانتزی پزها می شود.
دلال‌های آرد از این سه نوع یارانه آرد نهایت استفاده را می کنند.
هر کیسه آرد قاچاقی براساس شنیده ها در بازار اربیل عراق حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار خریداری می شود.
وی اضافه می‌کند: بر این اساس به نظر می رسد هوشمندسازی در عمل نتوانسته مشکلات حوزه قاچاق آرد را حل و فصل کند.
این نانوایی نمونه ادامه می دهد: اگر ارزش نان در کرمانشاه مانند استان‌هایی تهران، مشهد و دیگر نقاط رقابتی و بصرفه‌تر بود، مشکلات حوزه نان کم و کمتر می‌شد.
شاطر نانوایی سنگکی سال گذشته برای پخت هر کیسه آرد ۴۰ هزار تومان دریافت می کرد امسال این هزینه ۲۰ هزار تومان افزایش پیدا کرده است. در مجموع فقط به حقوق شاطر نسبت به سال گذشته ۶ میلیون تومان اضافه شده است. من متصدی نانوایی ماهیانه نزدیک ۲۳ میلیون تورم را تحمل می کنم چون می خواهم راه درست را در این حرفه ادامه دهم.
وی درباره هزینه اجاره نانوایی خود نیز می‌گوید: سال گذشته ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان برای اجاره نانوایی پرداخت می شد که امسال با ۴ میلیون افزایش ، ماهانه ۱۲ میلیون اجاره نانوایی را پرداخت می کنیم و هنوز نان قیمت دو سه سال پیش است.
این کارفرمای نانوایی سنگکی در خیابان دکتر فاطمی، ادامه می دهد: این شرایط سخت باعث شده بسیاری از نانوایی ها آرد را قاچاقی به دلال بفروشند و یا این کسب و کار تعطیل و رها کنند.
وی تصریح می‌کند: بیشترین قاچاق آرد در مرزهای پاوه، نوسود و خسروی به مقصد اربیل عراق انجام می شود.
تنها کمک دولت به نانوا برای ماندگاری پرداخت حدود ۱۲ درصد سود بانکی به میزان فروش نان نانوایی است که در دستگاه کارت خوان ثبت می شود و در مقابل این همه تورم و افزایش قیمت مشکلی از نانوایی که می خواهد این شغل را ادامه دهد، حل نمی‌کند.
هر چند قرار بود این رقم نیز بین ۱۵ تا ۲۰ درصد باشد.
رضایی از کمبود سهمیه آرد نانوایی نیز گلایه مند است و می‌گوید: با توجه به شلوغی نانوایی و جمعیت بالایی که برای خرید نان به نانوایی مراجعه می‌کنند، نانوایی به حدود ۱۳ کیسه آرد نیاز دارد اما با وجود این شرایط ، سهمیه نانوایی ما حدود ۹ کیسه آرد است که همه را هم پخت و به مردم عرضه می شود.
وی درباره ساعات کار نانوایی نیز می گوید: اتحادیه تعیین می کند که از چه ساعتی شروع و در چه ساعاتی کار کنیم . ۷:۳۰ صبح تا ۹ و از ۱۱ صبح تا ۱۲:۳۰ ظهر و عصر نیز از ۳:۳۰ و تا ۶:۳۰ مجاز به پخت نان هستیم.
این نانوایی از چهار روز تعطیلی پخت در نانوایی ها نیز گلایه می کند و می افزاید: چرا اتحادیه نانوا آزد پز را در شرایط سخت اقتصادی موظف به ۴ روز تعطیلی اجباری در ماه می کند.
در صورتی که کار در همین چهار روز تعطیلی می تواند، به تامین بخشی از هزینه ها کمک کند.
وی به اجرای طرح شیفت شبانه نانوایی ها اشاره می کند که مدتی به دلیل کمبود آرد با تعطیلی مواجه شد و به تازگی نیز شروع شده است.
«نوروز عزیزی» رییس اتحادیه نانوایان کرمانشاه با اشاره به رصد تراکنش کارت خوان هوشمند در نانوایی های شهر کرمانشاه ، می‌افزاید:این سیستم به صورت متمرکز توسط بانک سپه اجرا و رصد می شود. هیات نظارت بر اجرای طرح هوشمند سازی شامل نمایندگانی از اداره غله، استانداری، بانک سپه، جهاد کشاورزی، اداره کل صنعت، معدن و تجارت هستند و روزانه تمام نانوایی ها را در سیستم رصد می کنند. از این طریق بررسی و مشخص می شود که کدام نانوایی امروز کار کرده و کدام نانوایی از سیستم استفاده نکرده است که این بررسی براساس تعداد تراکنش و براساس مقدار آردی است که به هر نانوایی داده می شود.
عزیزی با اشاره به اینکه با این وجود نمی توان نظارت کامل و ۱۰۰ درصدی بر کار نانوا ها داشت، اما تلاش بر این است که نظارت دقیقی بر تراکنش‌های دستگاههای کارت خوان شود.
رییس اتحادیه نانوایان کرمانشاه می‌گوید: هزار و ۵۰ نانوایی نوع یک و دو دولتی و نیمه خصوصی در شهرستان کرمانشاه نان پخت می‌کنند.
وی با بیان اینکه در صورت محرض شدن تخلف نانوایی ها با آنها برخورد می شود، تصریح می‌کند: جریمه، کسر سهمیه و پلمپ از جمله برخوردهای تعزیرات با متخلفان است.
عزیزی هوشمندسازی را مانع خوبی بر تخلفات نانوایی‌ها است و بواسطه اپلیکیشن نصب شده تخلفات نانوایی‌ها به صفر می رسد.
وی معتقد بالای ۹۰ درصد نانوایی ها شهرستان کرمانشاه به دستگاه کارت خوان هوشمند مجهز شده اند.
سرپرست فرمانداری کرمانشاه نیز با اشاره به اجرای مجدد طرح پخت نان شبانه در شهرستان کرمانشاه، می گوید: نانوایی‌های منتخب در محلات کرمانشاه پس از ساعت ۱۸ تا ساعت ۲۴ در شش ماهه نخست و تا ساعت ۲۲ در شش ماهه دوم فعال هستند تا نان تازه در مدت زمان بیشتری در دسترسی مردم قرار گیرد.
«ابراهیم رحیمی زنگنه» می‌گوید: ۲۰ نانوایی نیز در نیمه دوم سال در شهرستان کرمانشاه در شیفت شب به صورت چرخشی مشغول فعالیت هستند. قرار است تعدادی از نانوایی ها بصورت ثابت و تعدادی نیز چرخشی کار کنند.
وی از جمله معیارهای انتخاب نانوا در اجرای طرح شیفت شبانه را مرغوبیت نان، نداشتن تخلف و در مسیر تردد مردم واقع شدن نانوایی می داند.
رحیمی زنگنه ادامه می دهد: با توجه به افزایش سهمیه نانوایی‌های فعال در این طرح بازرسی‌ها توسط گروه بازرسان فرمانداری و براساس بررسی کارتخوان نانوایی انجام می‌شود.
وی درباره کیفیت پخت نان در کرمانشاه نیز توضیح می دهد: بازرسی از نانوایی های کرمانشاه در حال انجام است تا نان با کیفیت بهتری در اختیار مردم قرار گیرد.
دیدگاه