سید عرفان هاشمی -مدرس دانشگاه:براساس یک تعریف کلی ، خشونت حاصل پاسخ نادرست به ناکامی ها و شکست های زندگی ست که در نتیجه آن امکان صدمه زدن جسمی یا عطفی به دیگران وجود دارد.
امروزه خشونت جز مسایل اجتماعی حاد به شمار می رود که در تمام مناطق جغرافیایی و در میان تمام گروه های دینی ، نژادی ، تحصیلی ، شغلی ، اقتصادی و اجتماعی مشاهده می شود.
بر اساس یک دسته بندی کلی خشونت میتواند درونی یا بیرونی باشد که از نظر رویکرد تکاملی و نگاه فرویدی ریشه آن در عوامل فیزیولوژیکی و غریزی انسانها میباشد به عنوان مثال رویکرد تکاملی معتقد است میزان خشونت در مردان نسبت به زنان بیشتر است و همین امر بر سیستم امنیتی و دفاعی آنها تاثیر میگذارد ، اما در مقابل رویکرد یادگیری اجتماعی وجود دارد که خشونت را حاصل فراگیری های اجتماعی و اکتسابی میداند برای مثال افراد از طریق مشاهده صحنه ها ، فیلم ها و بازی های خشن پرخاشگری و خشونت را یاد گرفته و امکان اینکه رفتار خشونت آمیز از خود بروز دهند بیشتر میباشد.
حال با توجه به تعریف کلی که از خشونت ارائه گردید در این مقاله سعی میشود به خشونت از منظر و دریچه ای نگاه کنیم که شاید کمتر مورد توجه قرار گرفته باشد.
امروزه اگر به دنبال ابعاد و عوامل خشونت در ایران و شهر کرمانشاه بگردیم و از نظر اقتصادی ، حقوقی ، اجتماعی و غیره با صاحب نظران همراه شویم میتوانیم به عواملی چون بیکاری ، فقر، کاهش عدالت ، افزایش گرانی ، تحریم و مسائل مربوط به تکریم شهروندی و هرآنچه که مربوط به سطح استاندارد های اجتماعی میباشد اشاره کنیم.
از نظر نگارنده آنچه تا به امروز در رابطه با خشونت کمتر مورد توجه قرار گرفته است بررسی این پدیده در پهنه ارتباطات اجتماعی و از آن جمله ارتباطات مبتنی بر گفتگو ، مفاهمه و اشتراک معنی است. به بیان دیگر فقدان، انسداد و اختلال گفتگو از جمله مهمترین عوامل و ریشه های بوجود آمدن خشونت در یک جامعه در کنار سایر عوامل دیگر میباشد.
با بررسی وضعیت کلان شهر کرمانشاه و با توجه به در نظر گرفتن تنوع فرهنگی، زبانی، قومیتی و دینی این شهر پی خواهیم برد که در صورت عدم ایجاد فضایی برای گفتگو و مفاهمه بین افراد و شهروندان ، بیشتر از هر زمان دیگری زمینه برای ایجاد و بروز خشونت فراهم میگردد .
از منظر ارتباطات اجتماعی هر گاه معنی مورد نظر فرستنده پیام به معنی مورد نظر گیرنده پیام نزدیک باشد اشتراک معنی و در نتیجه تفاهم به وجود آمده که دریچه و پلی ارتباطی به سمت مفاهمه و گفتگوهای بعدی میباشد . حال جامعه و شهری را در نظر بگیرید که در آن امکان گفتگو و اشتراک معنی بین افراد و شهروندانش وجود داشته باشد که به طبع آن از سوتفاهمات کاسته شده و امکان خشونت رفتاری و کلامی کمتری بروز پیدا میکند.
توجه به این نکته حائز اهمیت است که دانش و گفتگو همانند سایر مهارت های ارتباطی نیازمند به آموزش و یادگیری است و میبایست برای افراد بسترهای را فراهم نمود که در مسیر جامع پذیر شدن از نهاد خانواده تا بطن جامعه امکان یادگیری دانش و گفتگو را داشته باشند . به همین دلیل است که امروزه اندیشمندان حوزه ارتباطات اجتماعی شهر را به مثابه مکانی برای ارتباط و گفتگو مینگرند که در آن شهروندان میتوانند با یکدیگر در مورد مسائل مختلف تبادل نظر کنند و بدیهی است هرچقدر افراد بیشتر با یکدیگر به بحث و تبادل نظر بپردازند امکان اشتراک معنی و در نتیجه کنترل و پایین آمدن خشم و خشونت وجود دارد.
در واقع شهر ارتباطی شهریست که شهروندانش قدرت و امکان گفتگو با یکدیگر و همچنین مهارت های آن را دارا هستند . در یک شهر ارتباطی افراد سعی میکنند با مفاهمه به سازکارهای حل اختلاف و سوتفاهمات تن دهند و در مقابل افراد در یک شهر غیر ارتباطی به جای رجوع به گفتگو سعی دارند با توسل به زور و خشونت مسائلشان را حل و فصل کنند. در شهر ارتباطی تاب آوری اجتماعی در حد استاندارد و مطلوب است و همواره امکان عمومی همچون فرهنگسراها، سالن های نمایش و تئاتر، پارکها و تالارهای گفتگو و غیره برای تبادل نظر و هم زیستی مسالمت آمیز وجود دارد امری که لازمه توسعه موزن استاندارد های اجتماعی یک جامعه است .
حال سوال اینست که در ایران و بخصوص در کلان شهر کرمانشاه به چه اندازه مکانهای برای گفتگو شهروندان وجود دارد؟ و آیا نهادهای مسئول و دست اندر کار گام عملی در حوزه دانش و گفتگو کردن و مهارت های ارتباطی برای اشتراک معنی و کنترل خشم برداشته اند؟
دیدگاه