در نقاطی که قابلیت های امیدبخش معدنی وجود دارد باید ارزیابی‌های کامل محیط زیستی صورت گیرد، با توجه به هزینه های میلیاردی برای راه اندازی، درست نیست بعد از مدتی که از سرمایه‌گذاری و فعالیت یک معدن گذشت به بهانه حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی جلوی کارش گرفته شود.
کرمانشاه با داشتن حدود ۷۰۰ میلیون ذخیره قطعی معدنی، یکی از استان های متوسط کشور از نظر ذخایر معدنی محسوب می شود و اگرچه مانند برخی استان‌های مرکزی و شرقی ایران ذخایر غنی و وسیع ندارد، اما در داشتن برخی مواد معدنی از جمله سنگ تزئینی، قیر طبیعی و … مزیت های فراوانی دارد.
با این وجود معادن کرمانشاه عمدتا در دل محیط زیست و منابع طبیعی قرار دارند و همین امر باعث شد تعارضات فراوانی بین این دو بخش ایجاد شود.
اگرچه نمی‌توان نقش معادن را در ایجاد ثروت و اشتغال نادیده گرفت و در تمام دنیا معدن یک ظرفیت مهم اقتصادی محسوب می‌شود، اما نمی‌توان به این بهانه عرصه محیط زیست را به نابودی کشاند و با تخریب زیستگاه، گونه‌های گیاهی و جانوری را در معرض انقراض قرار داد.
در کرمانشاه هم موضوع تعارض معادن وعرصه‌های محیط زیست و منابع طبیعی بسیار جدی است.
بارها از کنار برخی صنایع معدنی رد می‌شویم و مشاهده می‌کنیم چگونه ردی ناخوشایند از آنها بر دل کو‌ها به جا مانده است و یا آلودگی ناشی از آنها فضای اطراف را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد.
اگر قرار باشد همه معادن یا حتی تعدادی از آنها به جان محیط زیست و‌منابع طبیعی بیفتند چیز زیادی از این عرصه‌ها باقی نخواهد ماند.
بنا به گفته معاون معادن و صنایع معدنی اداره کل صمت استان، در کرمانشاه حدود ۲۳۰ فقره پروانه بهره‌برداری معادن صادر شده است.
رسول اسکندری میزان برداشت واقعی سالیانه این معادن را حدود هشت میلیون تن اعلام کرد و افزود: عمده معادن کرمانشاه در زمینه مصالح ساختمانی و سنگ لاشه است.
وی همچنین از ذخایر غنی قیرطبیعی استان یاد کرد که ۷۵ درصد قیرطبیعی کل کشور را داریم.
اما آیا همه این ۲۳۰ معدنی که پروانه بهره‌برداری دریافت کردند و اکنون فعال یا راکد هستند مجوزهای زیست محیطی لازم را اخذ کرده‌اند؟
بنا به گفته مدیرکل محیط زیست استان کرمانشاه، تنها معادنی که در مناطق چهارگانه محیط زیست واقع شده‌اند برای آغاز فعالیت خود باید از محیط زیست استعلام بگیرند و خارج از این مناطق الزامی برای اخذ مجوز محیط زیست وجود ندارد.
احد جلیلیان در گفت و گو با طلوع کرمانشاه، عنوان کرد: این در حالی است که همین معادن در هر نقطه‌ای که باشند اگر آلایندگی برای هوا، آب و خاک ایجاد کنند محیط زیست باید به فعالیت آنها ورود کند.
وی ادامه داد: البته اکنون رئیس سازمان محیط زیست کشور در حال پیگیری برای اصلاح این رویه است که اخذ مجوز برای فعالیت معادن فقط محدود به مناطق چهارگانه نباشد.
مدیرکل محیط زیست استان کرمانشاه تاکید کرد: البته ما در مناطق چهارگانه تحت مدیریت محیط زیست معمولا مجوز فعالیت معادن را نمی‌دهیم مگر شرایط خاص و ویژه‌ای وجود داشته باشد.
جلیلیان درباره مواردی که معادن موظف به رعایت آن هستند نیز خاطرنشان کرد: فضای سبز، وضعیت استاندارد خروجی‌ها، عمق برداشت متناسب با پروانه و … از جمله مواردی است که رصد می‌شود.
وی تاکید کرد: در چارچوب اختیاراتی که داریم نظارت بر عملکرد معادن را از نظر مباحث زیست محیطی انجام می‌دهیم و رویکرد اصلی ما نیز تعامل با حوزه صنایع و معادن است اما با رعایت اجرای قوانین.
مدیرکل محیط زیست از شناسایی ۴۴ واحد آلاینده محیط زیست در استان نیز خبر داد و گفت: این احتمال وجود دارد که از معادن استان هم جز این لیست باشند.
تذکرات محیط زیست چندان بازدارنده نیست.
با وجود نظارت‌های محیط زیست اما این مرجع اختیارات قانونی کافی برای مقابله با آلایندگی معادن و آسیبی که به محیط زیست وارد می‌کند را ندارد و تنها می‌تواند بعد نظارتی داشته باشد از همین رو تذکراتی که می‌دهد چندان بازدارنده نیست مگر آن تخلفات ویژه‌ای از نظر آلایندگی و تخریب محیط زیست صورت بگیرد و کار در مراجع قضایی پیگیری شود، اینها نکاتی است که یک فعال محیط زیست به آن اشاره می‌کند.
راضیه میرمعینی در گفت و گو با طلوع کرمانشاه با بیان اینکه در برخی مناطق معادن بلای جان محیط زیست و گونه‌های کمیاب هستند، گفت: در بسیاری از موارد در فعالیت‌های معدنی موضوع توسعه پایدار که همان پیشبرد اقتصادی و صنعتی همراه با حفظ محیط زیست است مد نظر قرار نمی‌گیرد.
وی اضافه کرد: گاهی شاهد آن هستیم که یک معدن با تخریب و آلودگی محیط زیست همراه است اما به دلیل حفظ اشتغال معدن، از مراجع بالاتر دستور می‌رسد که جلوی فعالیت آن گرفته نشود.
این فعال محیط زیست معتقد است اگر این روند ادامه پیدا کند در شهرستان‌هایی که فعالیت معدنی زیاد است دچار تخریب جدی محیط زیست خواهیم شد.
میرمعینی با بیان اینکه روش‌های مانند برخورد با معادن و بستن آنها درست نیست و جواب نمی‌دهد، خاطرنشان کرد: تغییر جهت معادن به سمت حفظ محیط زیست باید همراه با مشوق باشد، به عنوان مثال اگر معدنی برای حفظ محیط زیست هزینه کرد این هزینه جز معافیت‌های مالیاتی آن لحاظ شود.
اما روی دیگر این سکه خود فعالین بخش معدن هستند که آنها نیز دغدغه‌های خاص خود را دارند و با توجه به هزینه‌های قابل توجه سرمایه‌گذاری در معدن منطقی نیست که بعد از چند ۱۰ میلیارد هزینه جلوی کار آنها گرفته شود.
بابک زرین افشان از فعالان بخش معدن کرمانشاه نیز در گفت و گو با طلوع کرمانشاه، اظهار کرد: امروز محیط زیست و به‌ویژه منابع طبیعی به مهمترین سدهای پیش روی معادن تبدیل شده‌اند.
وی ادامه داد: اگر این رویه ادامه پیدا کند باید تمام فعالیت‌های معدنی کرمانشاه متوقف شود و درب معادن را ببندیم در حالیکه در کشورها و حتی استان‌های دیگر از بخش معدن و صنایع وابسته به آن درآمدهای قابل توجهی به دست می‌آید.
این فعال بخش معدن با بیان اینکه در حال حاضر چه در بخش معدن با نرخ روز تجهیزات و ماشین آلات بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیارد تومان حداقل سرمایه نیاز دارد، افزود: وقتی که فردی این میزان سرمایه را پای کار می آورد نباید جلوی راهش سنگ اندازی کرد.
زرین افشان معتقد است، راهکار حل شرایط این است که در مناطقی که قابلیت های امیدبخش معدنی دارد ارزیابی‌های کامل محیط زیستی صورت گیرد و یا معادن به متقاضی واگذار شود نه اینکه بعد از مدتی که از سرمایه‌گذاری و کار یک معدن گذشت یه بهانه حفظ محیط زیست و منابع طبیعی جلوی کار آن‌گرفته شود.
پریاامیری پریان-خبرنگار
دیدگاه