حفاظت از هویت اماکن تاریخی باید اولویت مدیرکل میراث فرهنگی کرمانشاه باشد!
یک کارشناس گردشگری گفت: از این بابت نگران هستم چراکه مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه در مصاحبه اخیر خود به واگذاری چهار مکان تاریخی به عنوان یک فراخوان توجه کرده و بنظر می رسد کم ترین توجه را به حفظ صیانتی و حفاظتی این آثار داشته است.
به گزارش پایگاه خبری طلوع، با اینکه بارها تاکید شده که حفظ هویت و شان بناهای تاریخی، ملاک اصلی در واگذاری برای بهره برداری از آن است باید پرسید که این شعار تا چه اندازه در عمل پیاده شده است و آیا اماکن باارزشی که به بخش خصوصی واگذار شده اند و به اقامتگاه و رستوران تبدیل شده اند توانسته اند هویت اصلی این بنا را حفظ کنند و به آن آسیب مضاعف وارد نکنند؟
دستگاه‌های دولتی، بناهای تاریخی زیادی در اختیار دارند که برایش تصمیم‌گیری می‌کنند، گاهی آن را به غیر واگذار کرده کاربری متفاوت می‌دهند و یا آن را می‌فروشند ولی تنها صندوق احیا از اماکن تاریخی است که اجازه چنین کاری را دارد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه در مصاحبه اخیر خود از مکاتبه صندوق احیاء و بهره برداری از اماکن تاریخی کشور با اداره کل اوقاف کرمانشاه برای تسریع در واگذاری چهار مکان تاریخی استان خبر داد و افزود: هنوز تعداد دیگری از اماکن و بناهای تاریخی استان به بخش خصوصی واگذار نشده، باتوجه به اینکه برخی از این بناها شرایط مطلوبی ندارند، صندوق احیاء و بهره برداری از اماکن تاریخی کشور برنامه واگذاری آنها را در دستورکار قرار داده تا بخش خصوصی علاوه بر مرمت و نگهداری، از آنها بهره برداری کند و این اماکن پویایی خود را دوباره بدست بیاورند.
داریوش فرمانی تصریح کرد: چهار مورد از این بناها که سابقا میراث فرهنگی برنامه های احیاء و مرمتی روی آنها اجرا کرده، وقفی هستند، بنابراین صندوق احیاء طی مکاتبه‌ای از اداره کل اوقاف استان خواسته تا برای واگذاری این بناها به بخش خصوصی همکاری داشته باشد، کاروانسرای ماهیدشت، کاروانسرای قصرشیرین، حمام حسن خان و دبیرستان کزازی چهار بنای تاریخی هستند که صندوق احیاء برنامه واگذاری آنها به بخش خصوصی را در دستورکار قرار داده، اما باتوجه به اینکه وقفی هستند اداره کل اوقاف و امور خیریه استان هم باید همکاری داشته باشد.
پیرامون ملاک های واگذاری اماکن تاریخی، احسان احمدی نصر به عنوان یک صاحب نظر و کارشناس گردشگری به طلوع گفت: در زمینه کارکرد و واگذاری بناهای تاریخی تجربیات موفق و ناموفقی داشته ایم کالبد یک بنای حمام تاریخی باید با همین ساختار و آب باقی بماند ما در بسیاری از مواقع در سطح کشور حمام ها را به رستوران تبدیل کردیم یعنی از یک ساختار رطوبتی به سمت نفوذ چربی و پخت و پز آن را سوق دادیم و آسیب جدی برآن وارد کردیم از سویی در برخی موارد عملکرد خوبی دیده شده همانند خانه های تاریخی که به اقامتگاه بومگردی تبدیل شد.
وی اظهار داشت: اینکه این بناها چگونه و به چه مجموعه ای واگذار می شود باید گفت مجموعه صندوق احیا و بهره برداری از اماکن تاریخی و میراث فرهنگی باید به این توجه کند که واگذاری ها تنها نباید براساس سرمایه گذاری و جذب سرمایه و درآمد باشد اولویت اول حفظ و صیانت از هویت این آثار است.
احمدی نصر ادامه داد: ابتدا باید کمیته های فنی و بازرگانی که در بحث واگذاری این بناها گام بر می دارند براساس پروتکل هایی که برای نگهداشت بنا هست باید توجه کنند اولویت بر چه اساس در نظر گرفته شود؟
وی تاکید کرد: اولویت صیانت از آثار تاریخی است که به نوعی شناسنامه های هویتی و تاریخی ما را تعریف می کند، به عنوان مثال اگر حمام تاریخی وجود دارد باید آن را به روزرسانی کنیم و ترکیب های جدید برای آن لحاظ کنیم کارهایی همانند ماساژ، سونا و جکوزی و حمام های سنتی جذابیت خود را دارد و باید بخاطر آهک بری و گچ بری، ساختار آن را حفظ کنیم و اگر حمامی را به رستوران و یا بنای بومگردی تبدیل کنیم، اشتباه کرده ایم.
این کارشناس گردشگری افزود: از این بابت نگران هستم چراکه مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمانشاه در مصاحبه اخیر خود تنها به واگذاری چهار خانه تاریخی به عنوان یک فراخوان توجه کرده و کم ترین توجه را به حفظ صیانتی و حفاظتی از هویت این آثار داشته درخواست دارم با توجه به رشته تخصصی آقای فرمانی حتما به این موضوع توجه ویژه کند، چراکه یکی از حلقه های مفقوده فرهنگی کشور موضوع عدم تعلقات هویتی است که باید تقویت شود.
احمدی نصر اضافه کرد: در دهه ۸۰ بود که سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و‌صنایع دستی کشور تصمیم گرفت بناهایی در سطح شهر که دارای بافت تاریخی و دارای ارزش هستند را تملک کند، در این راستا پس از شناخت و بررسی، فراخوانی برای مالکان خصوصی در سراسر کشور صادر شد و بخشی از خانه های تاریخی خریداری شد و هدف آن این بود که علاوه بر حفظ و احیا این بناها، در حوزه کارکردهای فرهنگی در کالبد شهری بتوانند اقدامات بهینه ای در مجموعه فرهنگی کشور انجام شود.
این کارشناس گردشگری افزود: بعد از تملک، در موضوعیت حفظ و احیا، بازسازی و بهسازی این بناها و ترمیم و نگهداری آن تلاش هایی شد، این قانون شامل حال استان کرمانشاه نیز شد تعدادی بناهای تاریخی خریداری شد که بخش قابل توجهی از آن در بافت تاریخی و فرسوده شهر بود که شاهد وضعیت نابسامان رودخانه آبشوران در پیرامون آن هستیم.
وی با بیان اینکه موضوعیت آب های تحت الارضی اصلی ترین تهدیدی بود که این بناها با آن مواجه بودند، افزود: علاوه بر آب های تحت الارضی، دارای آب های سطح الارضی نیز هستیم، رودخانه، دریا و دریاچه و منابع آبی که با چشم قابل دیدن هستند آب های تحت الارضی نام دارد، آب های تحت الارضی نیز سفره های زیرزمینی، قنات، چاه ها و غیره هستند که سطح آب های زیرزمینی پیرامون بناهای آبشوران در شهر کرمانشاه بالا است که وجود دریاچه نیز به این میزان اضافه می کند که همه این عوامل تهدیدی برای بناهای تاریخی است.
احمدی نصر ادامه داد: چراکه اغلب این بناها در سطح پایین تری قرار دارند و در عین حال رطوبت فزاینده بالارونده، این بناها را در معرض خطر قرار می دهد،در سال های مرمت این بناها شاهد اقدامات مثبت و یا اشتباهی بودیم به عنوان مثال در برخی از بناها دیده شد که از ساختارهای سی وی سی در کفپوش استفاده شد، در حالی که این کفپوش ها در گذشته آجرفرش بودند و این سنگ فرش ساختار تنفسی داشت و با نصب این کفپوش، استنشاق از بنا گرفته می شود و رطوبت ها به دیواره ها سرایت می کند.
وی تاکید کرد، این ساختار استنشاقی را باید برای بناهای تاریخی درنظر بگیریم هرچند رویه ها و سازو کارهای بسیاری همانند زه کشی در این زمینه وجود دارد.
گفتگو از زهره‌کریم‌زاده-خبرنگار طلوع کرمانشاه
دیدگاه