در حالی که جست‌وجو برای گنج و ثروت‌های پنهان در دل زمین به یکی از سرگرمی‌های جذاب تبدیل شده است، تپه‌های باستانی استان کرمانشاه در معرض خطر حفاری‌های غیرمجاز قرار دارد. این فعالیت‌ها نه تنها به تخریب میراث فرهنگی منجر می‌شود، بلکه تهدیدی جدی برای تاریخ و هویت اجتماعی به شمار می‌رود.
شرق استان کرمانشاه، با تاریخ غنی و آثار باستانی فراوان، همواره مورد توجه باستان‌شناسان و علاقه‌مندان به تاریخ بوده است. اما امروز، این منطقه با تهدید حفاری‌های غیرمجاز روبرو است. این فعالیت‌ها که تحت عنوان «جست‌وجوی گنج» انجام می‌گردد، نه تنها به تخریب آثار باستانی منجر می‌شود، بلکه می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را که در دل این آثار نهفته است را از بین ببرد.
کارشناسان باستان‌شناسی هشدار می‌دهند که حفاری‌های غیرمجاز به شدت به ساختارهای تاریخی آسیب می‌زند. بسیاری از تپه‌ها و محوطه‌های باستانی که روزگاری مکانی برای زندگی انسان‌های اولیه بود، اکنون به هدفی برای سودجویانی تبدیل شده که تنها به فکر ثروت آنی هستند.
ذهنیت اشتباه
معاون اسبق میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمانشاه در این راستا به خبرنگار ایرنا، گفت: حفاری‌های غیرمجاز در سایت‌ها و تپه‌های تاریخی نه تنها به تخریب فیزیکی آثار منجر می‌شود، بلکه اطلاعات تاریخی و فرهنگی که می‌تواند نسل‌های آینده را در مورد زندگی گذشتگان آگاه کند را نیز از بین می‌برد.
علیرضا برشاهی افزود: متاسفانه ذهنیتی که مردم نسبت به تپه‌های تاریخی دارند این است که در زیر این تپه‌ها گنج و دفینه‌های زیادی پنهان شده و اگر آنها را حفاری کنند، به گنج می‌رسند.
وی با تاکید براینکه این تصور کاملا اشتباه است، تصریح کرد: تپه‌های تاریخی معمولا روستاهای قدیمی هستند که گاها قدمت برخی از آنها به هزار تا ۲ هزار سال هم می‌رسد.
این کارشناس باستان‌شناسی اضافه کرد: در دوران گذشته مردمانی که ساکن این روستاها بوده‌اند بنا به دلیل حوادثی همچون سیل، زلزله، جنگ، آتش‌سوزی، بیماری و… مجبور به ترک روستاهایشان شده‌اند و این روستاها نیز به مرور تخریب و به شکل تپه درآمده‌اند.
وی با تاکید براینکه این تپه‌ها از نظر باستان شناسی مهم هستند، عنوان کرد: اهمیت این تپه‌ها از نظر باستان شناسی از این نظر است که می‌توانیم با استفاده از داده‌هایی که از آنها بدست می‌آید، نوع معیشت، آداب و رسوم و نوع زندگی مردم ساکن در این روستاها را بفهمیم.
۱۰ حفاری غیرمجاز در صحنه
شهرستان صحنه با ۱۱۰ اثر تاریخی ثبت شده، یکی از غنی‌ترین مناطق باستانی استان کرمانشاه به شمار می‌رود.
از جمله آثار شاخص این شهرستان می‌توان به گوردخمه ۲ طبقه دربند، قدیمی‌ترین سکونتگاه بشر در تپه شیخی آباد در روستای گرتویج بخش دینور و قورباغه تپه اشاره کرد. این آثار نه تنها نشان‌دهنده تاریخ و فرهنگ غنی منطقه است بلکه باید به عنوان میراثی ارزشمند حفظ شود.
رییس اداره میراث فرهنگی شهرستان صحنه در شرق کرمانشاه هم در این راستا، گفت: آثار کشف شده از تپه‌ها و سایت‌های باستانی بیشتر ارزش فرهنگی دارد و متاسفانه سوداگران گنج با تبلیغات مختلفی که در فضای مجازی صورت می‌گیرد، اقدام به تخریب میراث فرهنگی می‌کنند.
سعید بروشان به خطرات ناشی از حفاری‌های غیرمجاز اشاره کرد و افزود: تبلیغات در فضای مجازی عمدتاً برای فروش دستگاه‌های گنج‌یاب انجام می‌شود و این موضوع باعث افزایش حفاری‌های غیرمجاز در مناطق تاریخی می‌شود.
این کارشناس باستان‌شناسی گفت: از ابتدای سال جاری، حدود ۱۰ مورد حفاری غیرمجاز در تپه‌های تاریخی شهرستان صحنه ثبت شده که در این موارد، برخوردهای لازم انجام شده و تجهیزات حفاری سوداگران ضبط گردیده است.
وی با بیان اینکه در روزهای اخیر، ۲ مورد حفاری غیرمجاز در صحنه گزارش شده است، اضافه کرد: برخی از سوداگران قبل از هرگونه اقدام شناسایی و با آنها برخورد قضایی شده است.
بروشان توضیح داد که معمولاً در ۶ ماهه دوم سال، شاهد افزایش این نوع حفاری‌ها هستیم؛ این امر به دلیل کاهش وضعیت کار و اشتغال‌های فصلی است که برخی افراد را به فکر یک شبه ثروتمند شدن می‌اندازد.
رییس میراث فرهنگی شهرستان صحنه در پایان تأکید کرد که حفاظت از این آثار فرهنگی نیازمند همکاری و آگاهی عمومی است. باید مردم را نسبت به اهمیت حفظ میراث فرهنگی آگاه کنیم و آنها را تشویق کنیم تا به جای جستجوی گنج‌های پنهان، به حفاظت از تاریخ و فرهنگ خود بپردازند.
این نگرش می‌تواند راهی برای جلوگیری از تخریب آثار باستانی و حفظ هویت فرهنگی نسل‌های آینده باشد. ایجاد پویش‌های آگاهی‌بخشی و برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای جوانان می‌تواند گامی مؤثر در راستای حفاظت از میراث فرهنگی باشد.
به یاد داشته باشیم که تاریخ ما، هویت ماست و هیچ گنجی ارزش تخریب آن را ندارد.
کرمانشاه قطب گردشگری غرب کشور
وجود چهار هزار و ۲۰۰ اثر ثبت شده ملی، سه اثر ثبت شده جهانی و ده‌ها اثر گردشگری که هنوز به ثبت نرسیده اند حاکی از استعداد بالای کرمانشاه در بخش گردشگری است.
بیستون و طاق بستان، معبد آناهیتا، طاق گرا، گور دخمه اسحاق وند، تکایای بیگلربیگی و معاون الملک، بوستان کوهستان، بازار سنتی، سراب های نیلوفر، هرسین، صحنه، روانسر، غار قوری قلعه، غار پراو، کاروانسراهای شاه عباسی و ماهیدشت، آبشار پیران و … از مهمترین آثار تاریخی و طبیعی گردشگری در استان کرمانشاه است.
۲۷ هتل، سه هتل آپارتمان، ۱۹ مهمانپذیر، هفت سفره خانه، ۱۵ واحد پذیرایی بین راهی منفرد، ۱۷ رستوران بین راهی، ۱۴ مجتمع گردشگری، حدود ۲۰ اقامتگاه بوم گردی، ۵۰ خانه مسافر دارای مجوز موقت در استان کرمانشاه وجود دارد.
استان کرمانشاه ۲ میلیون نفر جمعیت ساکن در ۲ هزار و ۵۹۵ روستا و ۳۴ شهر دارد.
دیدگاه