به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی طلوع کرمانشاه، بنای عظیم موسوم به معبد آناهیتا در شهرستان کنگاور یکی از معابد مهم تاریخی جهان بشمار می‌رود، بنایی با چند هزار سال قدمت که نشان از تمدن کهن سرزمین ایران به مخاطبان می‌دهد.
یکی از سوالاتی که ممکن است برای هر بیننده ایجاد شود، محل استقرار این بنا، چرایی طراحی ستون‌ها و سرستون‌ها، نمادهایی که در این بنا به تکرار استفاده شده و دلیل پیش‌بینی معبد یا کاخ است.
یک پژوهشگر حوزه میراث فرهنگی در گفتگو با خبرنگار طلوع کرمانشاه، با بیان اینکه نزدیک به نیم قرن از نخستین حفاری علمی و نوین باستان شناسی بر روی معبد آناهیتا کنگاور می گذرد، می افزاید: در آن زمان نسلی که بهترین و معتبرترین دانشگاه‌های جهان تحصیل کرده بودند متصدی این مهم بودند، مرحوم سیف اله کامبخش فرد و مسعود آذرنوش از آن زمره به شمار می روند. ماحصل تلاش آنها چندین جلد کتاب و دهها مقاله است که به زبان های فارسی و انگلیسی به زیور طبع آراسته شده است.
«محمد جواد عظیمی» می‌گوید: محوریت همه آن اقدامات، گزارشی توصیفی و دقیق درباره مساحت معبد آناهیتا، طول و عرض و ارتفاع، ستون‌ها و پله های دو طرفه و بررسی و معرفی یافته های حاصل از کاوش های صورت گرفته می باشد.
وی ادامه می دهد: از آن روزگار تا به حال علم باستان شناسی تغییر و تحول زیادی به خود دیده و روش و سبک‌ها تغییر کرده است.
این پژوهشگر ابراز امیدواری می کند: با تاکید بر علوم میان رشته ای مثل انسان شناسی، مردم شناسی، زمین شناسی و کمک گرفتن از آنها در کاوش های جدید انتظار می رود که پنجره ای تازه بر زوایای پنهان تاریخ ایران باستان گشوده شده و بسیاری از ناگفته ها بازگو شود.
عظیمی می‌گوید: با این حال باز هم درباره فلسفه ساخت این چنین بناهای سترگی اهداف سیاسی، دینی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی آنها کمتر صحبت شده است. موضوعات ذکر شده اخیر به راستی می تواند باعث آگاهی تاریخی بیشتر و تقویت هویت ملی گردد.
وی معتقد است؛ ساخت بنای یکپارچه سنگی با ۴۶ هزار متر مربع وسعت و به کار بردن بیش از هفت هزار قطعه سنگ در ابعاد و اندازه های متفاوت که از لحاظ وزنی هم یکسان نیستند به نیروی انسانی عظیمی نیاز داشته که با مدیریتی عالی ساماندهی می شده و برای این نیروی کار هزاران نفری مسکن مطلوب، تغذیه خوب، و دستمزد مکفی تامین می کردند. با توجه به اینکه در ایران باستان هیچ وقت بهره برداری به آن سان که در روم مرسوم بوده رایج نبوده و نهادینه نگشته، اهمیت این موضوع آشکار می گردد.
این پژوهشگر تصریح می کند: از طرفی برآوردن چنین بنای شاخصی با ابزار و ادوات ابتدایی آن زمان به مدت زمان طولانی نیاز داشته که مدت زمان ساخت، خود بیانگر وجود ثبات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و مدیریتی در آن زمان بوده است.
عظیمی در ادامه می گوید: اکنون پس از گذشت پنج دهه شایسته است که اقدامات علمی جدید برای حفظ و مرمت سنگ های مختلف معبد صورت پذیرد. همچنین با تهیه و چاپ دفترک های راهنمای دو یا سه زبانه و کارت پستال و پوستر به معرفی معبد آناهیتا در سطح ملی و بین مللی اقدام گردد. به هر حال، نیاز است حفظ و صیانت این اثر بی نظیر، پویایی و سرزندگی و نشاط را به شهر کنگاور به ارمغان آورد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان کنگاور نیز معتقد است؛ هرچند در مورد ماهیت این بنا اختلاف نظر وجود دارد ولی نظریه معروف تر بنا را معبدی برای الهه آناهیتا می‌داند. در قرن یکم بعد از میلاد مسیح، «ایزیدورخاراکسی» جغرافیدان یونانی اولین کسی که در کتاب خود به معبد آناهیتا اشاره کرده و آن را «معبد آرتمیس» نامیده است. از قرن نهم تا چهاردهم مورخان اسلامی از این منطقه دیدن نموده و مشاهدات خود را در گزارش‌هایشان مبنی بر اینکه اینجا معبد آناهیتا است، ثبت کرده‌اند.
«منوچهر پاشایی» در گفتگو با خبرنگار طلوع کرمانشاه می افزاید: نخستین حفاری‌های باستان‌شناسانه در این مجموعه در سال ۱۳۴۷ انجام شده است و طبق تحقیقات اولیه، بنا را مکانی برای پرستش الهه آناهیتا در دوره اشکانی دانستند.
این مسئول خاطرنشان می کند: در سال ۱۳۵۴ کاوش‌های بعدی و پیدا شدن سنگ کنگره‌ای مشابه «تاق گرا» در سرپل ذهاب این نظریه را مطرح می کند که ممکن است این بنا باقی مانده یکی از کاخ های خسرو پرویز در دوره ساسانی باشد که البته وجود شواهد دیگر به نظریه اول قوت بیشتری می‌بخشد.
پاشایی ادامه می دهد: نتیجه کاوش‌ها نشان می دهد این معبد در دوران سلجوقی، ایلخانی، صفویه و قاجار به منظورهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گرفته و از هر کدام از این دوران‌های تاریخی اثری در معبد به جا مانده است.
این مقام مسئول در ادامه می گوید: طی دو سال اخیر در معبد آناهیتا، طراحی و اجرای مسیر گردشگری، ساماندهی محوطه، احداث ساختمان معرفی، پاک سازی سنگ نوشته ها، مرمت حمام سلجوقی، آموزش سنگ تراشی و… انجام شده است.
گزارش از مجید رحمتی
چرا برای رشد صنعت توریسم این سنگها رو روی هم نمیگذارند تا ارزش دیدن داشته باشه.. شاید یک مقداری هم برای ملت ضعیف کنگاور درآمد داشته باشه در کنار آمدو رفت توریست ها چیزی گیرشون بیاد کاسبی راه بندازن