انگشت اتهام به سوی بعضی از خوراکی‌ها نشانه رفته و در ذهن ما مضر بودن آنها، ابدی شده‌است. برای مثال اسم فلفل که می‌آید مشکلاتی مثل معده درد، التهاب پوست، سوزش دهان و… در ذهن تداعی می‌شود اما این باورها همیشه درست است؟ مصرف هر نوع خوراکی تند، واقعا تاثیر منفی بر سلامت بدن دارد؟ مسلما نه! برخی خوراکی‌های تند اتفاقا ویژگی‌های خاصی دارند که در صورت استفاده به‌جا و به‌اندازه می‌توانند راهکار خوبی برای ارتقای سلامت ما باشند.
حتما تعجب می‌کنید اگر نمک در گروه ادویه‌ها قرار بگیرد اما حقیقت دارد. نمک، رایج‌ترین ادویه مصرفی برای تغییر طعم غذاها و پخت‌و‌پز است. می‌دانیم نمک، ادویه سالمی نیست. نتایج برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهد اگر بتوانیم مصرف ادویه‌هایی مانند فلفل چیلی و زردچوبه را به‌عنوان طعم‌دهنده جایگزین نمک کنیم، برای سلامت ما بسیار بهتر خواهد بود. این نکته درباره ادویه‌های دیگر نیز صادق است.
مرگ را جواب می‌کنند: پژوهش‌های دکتر لو چی، متخصص تغذیه و اپیدمیولوژی در دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه‌هاروارد که در سال ۱۳۹۴ شمسی/ ۲۰۱۵ میلادی روی ۵۰هزار بزرگسال چینی که در غذای روزانه خود از فلفل چیلی استفاده می‌کردند، نتایج جالبی را نشان می‌دهد. این گروه در مقایسه با آنهایی که کمتر از یک بار در هفته از این ادویه در غذای روزانه خود استفاده می‌کردند، ۱۴درصد کمتر در معرض خطر مرگ قرار داشتند. این ویژگی با بررسی شاخص‌های سلامتی آنها به‌دست آمد. گروه‌های مورد بررسی از نظر سن، جنسیت، تحصیلات، وضعیت تجرد یا تأهل و رژیم غذایی وضع مشابهی داشتند. دلیل اصلی این تاثیر مثبت، وجود ماده فعال «کاپسِسین» همان عامل تندی این نوع فلفل است.
به عقیده دکتر چی و همکاران او، وجود این ماده در همه میوه‌ها و سبزی‌های تند می‌تواند باعث افزایش سوختوساز بدن، تجزیه چربی‌ها و کمک به حفظ سلامت بدن وحتی کاهش وزن شود.
بدن سازی تند: از این به بعد می‌توانید روی تندی ادویه‌ها برای کاهش وزن حساب کنید. همه این ماجرا هم زیر سر کاپسسین موجود در ادویه‌های تند است. این ترکیب باعث بالارفتن دمای بدن، افزایش سوختوساز و تجزیه چربی‌های انبار شده در بدن می‌شود. این ادویه‌ها می‌توانند تا ۵درصد میزان متابولسیم بدن را افزایش دهند. از سوی دیگر افراد پس از مصرف غذای حاوی فلفل قرمز ۷۵درصد کالری کمتری در مقایسه با زمانی که غذای ملایم مصرف می‌کنند، دریافت خواهند کرد. این نیز دلیل دیگری برای کاهش وزن در اثر مصرف غذاهای تند است.
درمانگر تند: همان عامل تند و محرکی که ادویه‌ها را به ادویه تبدیل کرده، دقیقا همان درمانگر روان هم هست. به این دلیل که کاپسسین ادویه‌های تند، عملکردی مانند هورمون اِندورفین دارد. بدن ما در مجاورت با گرما، اندورفین‌هایی مانند سروتونین یا هورمون شادی، ترشح می‌کند. به همین دلیل با گرم‌شدن بدن ناشی از مصرف ادویه‌های تند و تولید اندورفین، استرس و اضطراب برطرف شده و خلق‌وخوی ما به سمت شادی و آرامش تغییر مسیر می‌دهد. بنابراین وقتی خیلی بی‌حوصله‌اید یا از اندوه و عصبانیت می‌خواهید بر در و دیوار مشت بکوبید یک فنجان دمنوش زنجبیل بنوشید. حتما تاثیر آرامبخش آن را خواهید دید.
سپر محافظ در برابر خرچنگ: می‌دانیم یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار برای از بین رفتن رادیکال‌های آزاد و جلوگیری از ابتلا به سرطان، آنتی‌اکسیدان‌ها هستند. کاپسسین موجود در ادویه‌های تند، آنتی‌اکسیدان بسیار مفیدی است. بنابراین با مصرف ادویه‌ها، خطر ابتلا به سرطان کاهش می‌یابد.
مهربان با قلب: برای ابتلا به بیماری‌های قلبی ــ عروقی، دلایل مختلفی وجود دارد؛ از استرس و اضطراب گرفته تا تغذیه نامناسب. اما یکی از دلایل عمده ابتلا به بیماری‌های قلبی ــ عروقی بالابودن میزان کلسترول بد خون (LDL) است. کاپسسین خاصیت ضدالتهابی دارد. از سوی دیگر باعث کاهش میزان کلسترول بد خون می‌شود بنابراین با کاهش و کنترل التهاب رگ‌ها و قلب، خطر حمله قلبی را کاهش می‌دهد. علاوه براین، ادویه‌های تند حاوی مقدار قابل‌توجهی ویتامین A و C هستند. این دو ویتامین باعث افزایش انعطاف‌پذیری و خاصیت کشسانی دیواره رگ‌ها شده و به بهبود جریان خون در بدن کمک می‌کنند. گرمای ایجاد شده ناشی از مصرف ادویه‌ها نیز باعث سهولت گردش خون در رگ‌ها می‌شود. همه این ویژگی‌ها باعث بهبود جریان خون، حفظ کیفیت دیواره رگ‌ها و درنتیجه عملکرد بهتر دستگاه گردش خون شده و خطر بروز سکته قلبی یا ابتلا به بیماری‌های قلبی ــ عروقی را کاهش می‌دهد.
کارواش گوارش: وقتی غذا اصطلاحا سر دل‌تان مانده باشد، چه کار می‌کنید؟ احتمالا به آبلیمو، آبغوره، آدامس، ترشی و… سر می‌زنید! اما از این به بعد می‌توانید برای جلوگیری از ماندن غذا در معده و احساس پری و کمک به هضم و جذب بهتر موادغذایی، به ادویه‌های تند سلام کنید. برای مثال کمی زنجبیل تازه در سالاد یا ماست رنده کنید. مقداری کمی فلفل به خورش یا برنج اضافه کنید. بعد از صرف غذا، یک فنجان دمنوش تهیه شده از گیاهان دارویی تند مانند زنجبیل، نعنافلفلی و کمی عسل میل کنید. ادویه‌های تند به هضم و جذب بهتر غذا کمک می‌کنند.
درمان دردها: آنهایی که شغل‌شان طوری است که از سر و گردن زیاد استفاده می‌کنند؛ مانند دندانپزشکان، نویسنده‌ها، تایپیست‌ها، آرایشگران و… می‌دانند درد دست و گردن یعنی چه! همان‌ها هم می‌دانند که استفاده از پمادهای حاوی داروهای گیاهی تند مانند نعنافلفلی، فلفل سفید و… چه تاثیر ویژه‌ای بر درمان درد دارد. بنابراین اگر دچار رماتسیم مفصلی، التهاب مفاصل و دردهای عصبی هستید، مصرف گیاهان دارویی تند به شکل دمنوش یا اضافه‌کردن به غذا، می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.
آنهایی که نباید سراغ تندها بروند
IBS : اگر دچار سندرم روده تحریک‌پذیر هستید، مصرف غذاها، میوه‌ها و سبزی‌ها و گیاهان دارویی تند مانند زنجبیل، انواع فلفل و… برای شما مناسب نیست.
بواسیر: اگر دچار شقاق یا بواسیر هستید؛ مصرف خوراکی‌های تند به شما توصیه نمی‌شود.
بیماری های دستگاه گوارش: اگر دچار عارضه ترش کردن معده، زخم معده، التهاب معده و التهاب روده‌ها هستید، از مصرف خوراکی‌ها و غذاهای تند خودداری کنید.
حساسیت: ادویه‌های تند محرک هستند. بنابراین اگر دچار هر نوع حساسیت هستید در مصرف ادویه‌ها دقت کنید.
بیماری های خاص: مصرف بعضی از ادویه‌ها زمینه‌ساز بروز مشکلاتی است. بنابراین اگر بیماری خاصی دارید، پیش از مصرف ادویه‌ها، دمنوش‌های گیاهی حاوی گیاهان دارویی تند مانند زنجبیل و… حتما با پزشک مشورت کنید.
مهتاب خسروشاهی – سلامت / روزنامه جام جم
دیدگاه