به گزارش پایگاه خبری طلوع، سالهاست که وعده و وعیدها برای ثبت جهانی تاق بستان آغاز شده است، و بارها از سوی کارشناسان و مدیران وقت اعلام می شود که این اقدام بر هر پروژه ای ارجحیت دارد و عزم جمعی می طلبد.
در این بین بهانه تراشی هایی متعددی انجام شد و بر آزادسازی اماکن تجاری تاکید شد، گاه تقصیرها بر گردن دود و کباب و رستوران های محوطه انداخته شد و گاه انگشت ها به سمت خانه های روستایی اطراف این اثر تاریخی نشانه رفت.
در این بین حتی با احداث پروژه پررونق تله کابین در محوطه تاق بستان مخالفت شد، میزگردها و تیم های پژوهشی تشکیل شد و در نهایت از پروژه تله کابین به عنوان مانع بزرگی برای ثبت جهانی این محوطه یاد شد.
از آنجا که کرمانشاه در تغییر ناگهانی و سریع مدیران و مسوولان ارگان ها پیشکسوت است با تغییر هر مدیر در اداره کل میراث فرهنگی و استانداری، تلاش ها برای ثبت جهانی تاق بستان ناکام می ماند و راه به جایی نمی برد و در نهایت از سال گذشته عنوان شد ثبت جهانی تاق بستان به عنوان یک اثر شاخص تاریخی به تنهایی امکان پذیر نیست و باید دست به دامن تشکیل پرونده جهانی دوره اشکانی ساسانی شد که در این پرونده تاق بستان در کنار دیگر آثار شاخص مطرح می شود و دیده خواهد شد.
در همین راستا یک باستان شناس کرمانشاه در گفتگو با طلوع، اظهار داشت: یونسکو به عنوان یکی از سازمان های وابسته به ملل متحد، علاوه بر ایجاد صلح و ریشه کن کردن فقر، بحث ثبت آثار تاریخی در کشورها را دنبال می کند.
احسان احمدی نصر به اهمیت آثاری که در فهرست یونسکو قرار می گیرد و تاثیر آن در حوزه اقتصادی و اجتماعی اشاره کرد و گفت: تاق بستان یکی از آثار فاخر و منحصر بفرد در دنیا محسوب می شود و بزرگترین سنگ نگاره حجاری دوره ساسانی ایران در همین محوطه قرار دارد.
این استاددانشگاه یادآور شد: این سنگ نگاره اولین انیمیشن صخره ای دنیا می تواند مطرح شود و همه تصاویر آن حرف ها و جملات نابی در بر دارد.
وی معتقد است: این سنگ نگاره از حق خود محروم شده و تاق بستان باید خیلی پیش از این در فهرست آثار جهانی به ثبت می رسید، از سال ۲۰۰۷بود که زمزمه های قرارگیری این اثر در فهرست آثار جهانی یونسکو مطرح شد و اکنون نزدیک ۱۵ سال است که از این اتفاق می گذرد ثبت جهانی تاق بستان هرساله مطرح شد و پس از مدتی مسکوت ماند و در نهایت آنچه عایدات این استان بوده تا به این لحظه محقق نشده است.
احمدی نصر افزود: اگر این اثر در هر کجای دنیا وجود داشت به صورت ویژه پیگیری می شد تا در فهرست آثار جهانی قرار گیرد، بر این باورم که مهم ترین دلیل برای عدم ثبت این اثر در فهرست آثار جهانی، عدم اراده کافی است، این اثر از ظرفیت های مناسبی برای ثبت برخوردار است، کم تر اثری در دنیا وجود دارد که در مرکزیت شهر باشد و ارتباط مستقیم با شهروندان و گردشگران داشته باشد و عنوان سرزمین سنگ و آب را همه در کنار هم دارد.
*این پژوهشگر تاریخی اضافه کرد: مقالات و حرف های متعدد در مورد تاق بستان نوشته شده و در کم تر همایش علمی وجود دارد که نام تاق بستان نباشد، چراکه این اثر یکی از سندها و افتخارات ایران است.
احمدی نصر ادامه داد: در آغاز دهه ۹۰ مدیریت استان بشدت پیگیر ثبت تاق بستان در فهرست آثار جهانی بود، در آن برهه من به عنوان کاوشگر تاق بستان مطالعات باستان شناسی را انجام دادم و شورای راهبردی ویژه با حضور اساتید فن برای آن تشکیل شد و مطالعات ارزنده ای در آن زمان انجام شد.
وی یادآور شد: در این راستا معارضینی وجود داشت که برای حذف آنان اقداماتی انجام شد و دریاچه ها با دو هدف شکل گرفت که بازگرداندن این محوطه به الگوی اصیل و حذف الحاقاتی که بواسطه عوامل انسانی صورت گرفته بود از آن جمله است و تیمی متشکل از کارشناسان و معماران در کنار هم قرار گرفتند.
احمدی نصر یادآور شد: این برهه نزدیک ترین دوره ای شد که پرونده برای ثبت جهانی آماده شده بود که پس از آن به دلیل تغییر مدیریتی و تغییر دولت، این پروژه به فراموشی سپرده شد.
وی یادآور شد: از نظر اولویت داشتن به عنوان یک کارشناس گمان نمی کردم که منظر جهانی اورامان و کاروانسراهای ایران ثبت بشود ولی تاق بستان به ثبت جهانی نرسد.
این باستان شناس یادآور شد: اگر یک اثر به ثبت جهانی برسد و گمان کنیم که پول سرازیر می شود تصوری غیرواقعی است و همانطور که در بیستون پس از ثبت کتیبه داریوش هم این اتفاق نیفتاد، چراکه نیازمند یک بستر فرهنگی است تا بتوانیم به صورت صحیح گردشگر بپذیریم.
وی در زمینه پتانسیل های گردشگری کرمانشاه گفت: امروز در زمینه گردشگری خوراک حرفی برای گفتن داریم و منظر جهانی اورامانات بسیار مخاطب دارد، و دو اثر ثبت جهانی در بیستون وجود دارد که این ویژگی ها خوب است، اما کافی نیست.
*احمدی نصر گفت: آقای استاندار به عنوان فردی که فرزند کرمانشاه است باید به این موضوع نگاه ویژه ای داشته باشد وی باید اولویت بگذارد و برای ثبت جهانی تاق بستان جانانه پای کار باشد و اعتبار تعریف کند و ساماندهی کبابی ها صورت گیرد و ساماندهی روستای قدیم نسخه ای داشته باشد و همت ملی و جمعی خوبی ایجاد شود، امکان ثبت جهانی وجود دارد.
این پژوهشگر یادآور شد: در سال گذشته این موضوع مطرح شد که محور ساسانی با محوریت تاق بستان به ثبت رسد که باز هم اتفاق خوبی است این ثبت نیازمند همت است که تنها به میراث فرهنگی درارتباط نیست امروز آنقدر این اداره کل درگیر پاسخگویی به استعلامات پروژه های سرمایه گذاری و گردشگری است که کم تر می تواند به حفظ و رسیدگی و نگه داشت محوطه ها بپردازد و به یک دستگاه اجرایی تبدیل شده است.
*احمدی نصر افزود: در زمینه ثبت جهانی تاق بستان اهمال کاری زیادی صورت گرفته و تمام دستگاه ها باید پاسخگو باشند که چرا نتوانسته اند به موقع در جهت ثبت حقانیت این اثر به عنوان یکی از مفاخر ایران اسلامی گام بردارند و هنوز هم فرصت هست و امید است مجموعه مدیریت استان به این موضوع بپردازند.
در ادامه سرپرست پایگاه ملی تاق بستان نیز به طلوع گفت: پرونده ثبت جهانی تاق بستان با محوریت دوره اشکانی ساسانی در حال پیگیری است، که علاوه بر تاق بستان آثار شاخص از دیگر مناطق در این محور وجود دارد که از ایوان مدائن کشور عراق شروع می شود و تا معبد آناهیتا در کنگاور را در بر می گیرد.
محمدمهدی فیض آقایی ادامه داد: اکنون مانع خاصی برای ثبت جهانی تاق بستان وجود ندارد، و به نظر می رسد عزم ملی برای این ثبت نیست چراکه ثبت جهانی منظر هورامان به مراتب از ثبت تاق بستان دشوارتر بود اما بواسطه گستردگی که داشت این اتفاق افتاد چراکه عزم ملی در پشت آن قرار داشت و نماینده منطقه پیگیر آن بود.
وی معتقد است، وقتی حوزه پیگیری آثار فراگیر باشد تاحدودی مشکلات کم تر به چشم می آید اما اگر حوزه آثار شاخص کوچکتر باشد بررسی و دقت نظر کارشناسان بیشتر می شود و ایرادهای زیادی به چشم می آید.
فیض آقایی افزود: در چندسال اخیر اتفاقات بسیاری در حریم تاق بستان افتاد که شاید مانع عجیبی برای ثبت نباشد به گونه ای که در رسانه ها منعکس می شد دود کباب، رستوران های مقابل تاق و روستای تاق بستان در ثبت جهانی خلل ایجاد می کنند اما در این برهه زمانی به نظر می رسد این مسائل بسیار کوچک هستند و با اصلاحاتی رفع می شوند.
این مسوول افزود: واقعیت این است که همت بالایی برای تحقق این هدف وجود ندارد که امیدواریم با تحقق و تکمیل پرونده محور اشکانی ساسانی که فراگیری آثار در آن بیشتر است، تا حدودی این هدف محقق شود.
گزارش از زهره کریم زاده-خبرنگار طلوع کرمانشاه
دیدگاه