اینکه می گوید تا به امروز ریالی از ارگانهای دولتی بابت مستند های تاریخی که خودش ساخته دریافت نکرده است را باور می کنم. او کسی نیست که برای به به و چه چه دیگران کار بسازد. این منش را پیشتر در کار رسانه به همه اثبات کرد تا آنجا که ناچار شد آخرین پست رسانه ای اش را کنار بگذارد و به مستندسازی کوچ کند.
سخن از “کیوان مهرگان” است مستند ساز کرمانشاهی که همه اهالی رسانه پیشتر او را با مصاحبه های جنجالی اش در اعتماد، سرمایه، شرق، دنیای اقتصاد و روزگار می شناسند.
او متولد اسلام آباد کرمانشاه است و گرچه هرگز مدارج دانشگاهی را طی نکرد اما پشتکارش برای نویسندگی او را به مطبوعات کشاند.از نوجوانی با پرتیراژترین مجله جوانان ایران یعنی “ایران جوان” شناخته شد، وقتی که برای ۲ سال پیاپی گوی سبقت را از ۲هزار خبرنگار افتخاری این مجله در سراسر کشور ربود و هر ۲ بار بهترین خبرنگار سال این مجله شد.
توقیف “ایران جوان” او را به کرمانشاه کشاند تا با دو نشریه محلی آوا و بیستون همکاری کند. کار در بیستون تا جایی پیش رفت که “برنا” در مدت زمان اندکی به دلیل استقبال خوب مخاطبان از یک ستون هفتگی به یک ضمیمه ۸ صفحه ای بدل شد.
مهرگان از سال ۸۱ راهی تهران شد تا رویاهایش را در جای بزرگتری دنبال کند. او در رسانه های بسیاری قلم زد و آخرین پست او معاون سردبیری روزنامه “روزگار” بود، جایی که آخرین ایستگاه کار رسانه ای اش شد. بعد ها سرکلاس فیلمسازی نشست و شروع کرد به یادگیری فیلمسازی.
خودش می گوید، خبرنگاری هنوزهم برایم جذاب ترین حرفه دنیاست. با این حال وقتی رسانه را کنار گذاشت ذهن خلاق و عصیانگرش اجازه کنار کشیدن و انفعال را به او نداد و فکر کرد حالا که نمی تواند بنویسد بهتر است حرفش را به طریق دیگری بزند، این بار با تصویر، صدا و دنیایی که قطعا مخاطبان عام تری از رسانه داشت.
دهه نود آغاز حرکت جدیدی در زندگی او بود و در اولین قدم آموختن را شروع کرد، چیزی که به گفته خودش تا امروز در زندگی اش جاری و ساری است و اصلا کنار نمی رود.
گرچه کارهای ابتدایی اش مستندهای کوتاه یک تا ۲ دقیقه ای بود اما از همان ابتدای کار معلوم بود که می تواند در حرفه جدید هم موفق عمل کند. او در مستند سازی از “قاب ها” گرفته تا “بازگشت به آینده” که در حال ساخت است عمده تمرکزش را روی تاریخ معاصر ایران گذاشته.
عدد کارهای او طی این سالها بالغ بر ۵۰ مستند کوتاه و بلند است که گاها برخی از آنها مثل “قاب ها” و “سیاوش در آتش” به جشنواره های بین المللی راه پیدا کرده و سرپتی ها هم نامزد بهترین مستند جشن حافظ شد.
اشاره به کارهای فاخر او در حوزه مستندسازی از حوصله این گزارش خارج است اما آنچه باعث شد تا درباره “کیوان مهرگان” بنویسم کار جدیدی است که او را باردیگر به شهر و دیارش “کرمانشاه عزیز” پیوند میدهد.هرچند پیشتر او با مجموعه “سرپتی‌ها” روایت جالبی از تاریخ مشروطه در کرمانشاه را ارائه داد که با استقبال خوب مخاطبان بسیاری در سراسر کشور مواجه شد.
او به خودش قول داده که هرچند سال یکبار بنابه دینی که به آب و خاک اجدادی اش دارد موضوعی گمشده در کرمانشاه را بهانه ساخت مستند کند.
*از همین رو این بار تاریخ را با روایتی هنرمندانه به تصویر کشید و قصه شیرین بهانه ای شد تا او فرهادوار تن به روایتی جدید از ماندگارترین اثر موسیقیایی این خطه بدهد و چنین شد که رمزگشایی از ترانه محبوب “شیرین گیان” او را به یک پژوهش گسترده میدانی فراخواند تا به بیان تاریخچه، مفاهیم و تاثیرگذاری این ترانه فاخر بر فرهنگ و موسیقی ایران بپردازد.
او در پاسخ به این پرسش که چه چیز این ترانه برایت جذاب بود که مستندش را بسازی، به طلوع کرمانشاه گفت:اگر نیک نگاه کنیم مردم کرمانشاه در طول قرون گذشته از آتش عشق فرهاد به شیرین در سینه شان مراقبت کرده اند. مردم در یک حرکت جمعی نگذاشته اند که خون همشهری عاشقشان فرهاد پایمال شود و هرچه نماد بوده را به نام فرهاد و به یاد شیرین گره زده اند. از تیسفون تا بیستون هرچه نماد هست متعلق به عشق فرهاد به شیرین است.
آنها هر روایتی که لازم بوده ساخته اند تا از این عشق مقدس مراقبت کنند. ترانه شیرن گیان هم یکی از تلاش های دیگر مردم کرمانشاه برای مراقبت از این عشق است و همین موضوع پتانسیل این را داشت که از دل آن یک مستند درآورد. اگر دقت کنید ساخت همین مستند هم در ادامه تلاش های هزاران ساله مردم برای حفاظت از عشق فرهاد به شیرین است.
همین مصاحبه شما هم همینطور کسانی که این مصاحبه را چاپ می کنند و می خوانند در این تلاش جمعی شریکند. در کرمانشاه هرجا پای فرهاد و شیرین وسط باشد مردم در حفظ این عشق پیشگامند.
مهرگان اضافه کرد: بنابراین همه کودکان کرمانشاهی با این افسانه متولد و با این افسانه بزرگ می شوند.
او گفت: البته موسیقیدانان دیگری هم ترانه هایی با مضمون شیرن و فرهاد ساخته اند اما هیچکدام قدرت ترانه شیرین گیان را نداشته است.
مهرگان برای ارائه مستند “شیرین گیان” پس از گذشت ۵۳ سال از ساخت این آهنگ، شمال و پایتخت و کرمانشاه را به هم دوخت تا داستان این ترانه زیبا را به بهترین شکل روایت کند.
او در این اثر بیش از ۲۱ نفر از موسیقیدانان، نوازندگان، شاعران و منتقدان هنری را گرد هم آورد تا درباره این ترانه سخن بگویند. سفری پرماجرا که از دی ماه سال گذشته آغاز شده و تا به امروز ادامه دارد.
مهرگان درباره زمان ساخت این مستند گفت: این کار بیش از یک سال زمان برده و هم اکنون مرحله مونتاژ را می گذراند که امیدوارم برای یلدا آماده اکران بشود.
به گفته خودش سخت ترین و هیجان انگیزترین مرحله کار راضی کردن استاد کهنسال “محمد هاشم ربیعی” شاعر و آهنگساز کرمانشاهی این ترانه بوده و او امیدوار است اکران خصوصی “شیرین گیان” به بهانه ای برای بزرگداشت این شخصیت ارزنده و ماندگار موسیقی ایران بدل شود.
مهرگان معتقد است کرمانشاه همواره در بزنگاههای تاریخی جزء استانهای تاثیر گذار بر تاریخ ایران بوده و در کنار شهرهای دیگر اثرگذاری در تحولات تاریخی ایران داشته است. شهری با این نقش تاریخی حتما قصه های فراوانی برای تعریف کردن دارد و روشنفکران و و هنرمندان کرمانشاهی باید این قصه ها را کشف و برای آیندگان تعریف کنند.
او گفت: به هرجای کرمانشاه نگاه می کنی و به هر نقطه اش دست می کشی قصه و روایتی است که مثل طلا از خاک بیرون می زند و این فرصت مغتنمی برای هنرمندان کرمانشاهی است.
وی تصریح کرد: برای انجام یک حرکت خوب و اثرگذار نباید منتظر بودجه دولتی بود. باید تلاش کرد و از بودجه های خرد مردمی استفاده کرد. مردم کرمانشاه بلند نظرند.اگر ببینند کسی برای شهر دارد کاری می کند از بذل داشته هایشان دریغ نمی کنند. من در سالهای گذشته برای ساخت مستند سرپتی ها و نیز شیرین گیان سیمای کریمانه مردم کرمانشاه را دیده ام.
مهرگان در خاتمه به نخبگان و روشنفکران کرمانشاهی انذار داد که نسبت به تاریخ و فرهنگ کرمانشاه بی اعتنا نباشند. بکوشند زاویه دید تازه ای برای روایت پیدا کنند و مردم جهان را با قصه های این شهر آشنا کنند.
لیلا سعدوندی-خبرنگار کرمانشاه
دیدگاه