تنها دو ماه تا پایان زمستان باقی مانده و هیچ خبری از بارش برف و یا حتی بارش مناسب باران حداقل در شهر کرمانشاه و بسیاری از نقاط استان نیست.
حتی سامانه بارشی که در روزهای جاری بر کرمانشاه حکمفرما است نیز بارش چندانی حداقل برای مرکز استان به همراه نخواهد داشت.
اگرچه از ابتدای سال زراعی پیشبینیها بر این بود که سال کم بارشی را پیش رو داریم اما اکنون وضعیت کم بارشی در برخی نقاط کرمانشاه بسیار جدیتر است.
ادامه این وضعیت میتواند بهار و تابستان سختی را پیش روی کرمانشاه قرار دهد، خصوصا اکنون که بارش جدی برف را به عنوان بارش موثر و منبع تغذیه سرابها و چشمهها نداریم این امکان وجود دارد در فصل تابستان به جز خشک شدن سرابها و تالابها، تامین آب شرب در شهرها و روستاهایی که منبع تامین آب آنها چاه، چشمه و سراب است با چالش مواجه شود.
وضعیت وخیم بارشها در میزان ذخیره و آورد سدهای کرمانشاه نیز به خوبی خود را نشان داده است.
*اکنون که در پیک فصل بارش قرار داریم بر اساس آمار شرکت آب منطقهای کرمانشاه کمتر از ۶۰ درصد ظرفیت سدهای استان کرمانشاه پر شده است و بیش از ۴۰ درصد ظرفیت یک میلیارد و ۳۵۰ میلیون مترمکعبی سدهای کرمانشاه خالی است.
در حالیکه بر اساس آمار همین شرکت، آورد سدهای کرمانشاه در پایان سال آبی گذشته نزدیک به ۲.۵ میلیارد مترمکعب بود اما در فصل پاییز امسال آورد سدهای کرمانشاه تنها ۲۳۰ میلیون مترمکعب بوده و در دی ماه نیز بارش چندان چشمگیری نداشتیم که جهش قابل توجهی در آورد سدها ایجاد کند.
این در حالی است که برخی سدها مثل گاوشان بلحاظ تامین آب شرب شهر کرمانشاه نیازمند ذخیره قابل توجه هستند.
از سوی دیگر در حال حاضر هیچکدام از سدهای کرمانشاه در شرایط سرریز هم قرار ندارند.
بر اساس آمارهای هواشناسی، از ابتدای سال زراعی جاری که از اول پاییز آغاز میشود در استان ۱۵۱ میلیمتر بارش داشتیم که نسبت به بارش نرمال ۱۵ درصد کمتر بوده است.
بر اساس آمارهای بلندمدت باید تا چنین ایامی نزدیک به ۱۸۰ میلیمتر بارندگی در کرمانشاه به ثبت میرسید اما حدود ۳۰ میلیمتر کاهش بارش را شاهد بودیم.
این در حالی است که شهر کرمانشاه نسبت به کل استان وضعیت بدتری دارد، بگونهای که در سال زراعی جاری تنها ۱۱۸ میلیمتر بارش در کرمانشاه به ثبت رسیده در حالیکه میزان بارش کرمانشاه بر اساس آمار بلندمدت تا چنین ایامی باید حدود ۱۶۰ میلیمتر باشد.*
همچنین آمار هواشناسی از کاهش بارندگیهای قابل توجه در چهار شهرستان شرقی استان شامل کنگاور، سنقر، هرسین و صحنه نیز حکایت دارد.
بگونهای که در کنگاور ۵۳ درصد، در صحنه ۴۸ درصد، در هرسین ۴۱ درصد و در سنقر ۳۴ درصد کاهش بارندگی را نسبت به میانگین باند مدت شاهد بودیم یعنی بارش در این نقاط نسبت به میانگین بلند یک سوم و حتی نزدیک به نصف شده است.
این در حالی است که از گذشته نیز وضعیت منابع آبی زیرزمینی و سطحی کرمانشاه چندان مناسب نبوده و کسری بیش از یک میلیارد مترمکعبی ذخایر آبی زیرزمینی کرمانشاه گواهی بر این مدعاست.
حالا به گفته یک دکترای مهندسی منابع آب، ادامه کم بارشی خصوصا جای خالی بارش برف به تدریج خود را از خرداد سال آینده نشان خواهد داد و خطر خشک شدن زودهنگام سرابها و تالابهای استان نیز وجود دارد.
جهانگیر امجدیان در گفت و گو با طلوع کرمانشاه با بیان اینکه خشکسالی و کم بارشیهای چند سال اخیر در کرمانشاه باعث فقر جدی منابع آبی سطحی و خصوصا زیرزمینی شده است، گفت: به جز سال ۱۳۹۸ که یک تَرسالی را شاهد بودیم تا کنون سال پر بارش قابل توجهی نداشتیم. حتی بارشهای سال آبی قبل کرمانشاه نیز نزدیک به نرمال بود و افزایش چشمگیری در بارشها نسبت به میانگین بلندمدت را ندیدیم.
وی از وضعیت نامناسب بارشهای سال آبی جاری نیز یاد کرد و ادامه داد: امسال نه تنها بارش باران نسبت به نرمال در میانگین دادههای ایستگاههای هواشناسی استان کاهش داشته بلکه بارش موثر برف را نیز شاهد نبودیم.
این دکترای مهندسی منابع آب بهترین زمان برای بارش موثر برف را اواخر آذر تا اواخر بهمن دانست و تاکید کرد: متاسفانه اکنون که در آستانه بهمن ماه قرار داریم خبری از برف قابل توجه در سطح استان نبوده است.
امجدیان معتقد است برف تاثیر چندان برابری نسبت به باران در تغذیه آبخوانها و سرچشمه چشمهها و سرابها دارد زیرا به تدریج و طی زمان آب میشود و منابع زیرزمینی را کم کم تغذیه میکند. اما باران خصوصا اگر تند و سیلابی باشد عمدتا به رواناب تبدیل شده و در بهترین حالت به عنوان آورد وارد سدها میشود.
وی از پیامدهای کم بارش نیز یاد کرد که خصوصا اگر در انتهای زمستان و فصل بهار ادامه پیدا کند نمود جدی خواهد داشت و یادآور شد: ادامه این روند باعث میشود کاهش دبی سرابها و چشمهها را حتی از خرداد شاهد باشیم.این در حالی است که در سنوات گذشته و حتی سال جاری کاهش دبی را دیرتر شاهد بودیم و خطر خشک شدن سراب ها و تالابها از شهریور تا شروع بارشهای سال آبی جدید، جدی میشد.
به گفته این مهندس منابع آب، در استان کرمانشاه آب بسیاری از شهرها از جمله سرپلذهاب، هرسین، سنقر و … از سراب تامین میشود و کم آبی و کاهش دبی سرابها میتواند چالش تامین آب را جدی کند.
وی تاکید کرد: به علاوه چاهها نیز از دیگر منابع اصلی تامین آب شهرها و روستاها هستند و کم بارشی میتوان عمق چاهها را نیز بیشتر کند و دسترسی به آب دشوارتر خواهد بود.
امجدیان مدیریت مصرف آب خصوصا در بخش کشاورزی که ۷۰ تا ۸۰ درصد مصرف آب را به خود اختصاص میدهد را بسیار ضروری دانست و گفت: باید الگوهای کشت کرمانشاه نیز متناسب با تغییرات اقلیمی اصلاح شود و به سمت کشت محصولات کم مصرف و آبیاریهای مدرن برویم.
دیدگاه