“یک نماینده مجلس اگر در طول چهار سالی که نماینده است ماهانه ۱۰ میلیون تومان درآمد داشته باشد در طول مدت نمایندگی ۴۸۰ میلیون تومان درآمد خواهد داشت، اما شاهدیم برخی نامزدها برای تبلیغاتشان میلیاردی هزینه میکنند که تامل برانگیز است.”
این بخش‌هایی از صحبت‌های “بهروز همتی” یکی از فعالان سیاسی کرمانشاه، درباره اینکه چرا تا این اندازه استقبال برای کاندیدا شدن در انتخابات مجلس در تمام کشور و استان کرمانشاه زیاد است و هزینه‌های هنگفتی هم از سوی برخی کاندیداها در این زمینه انجام می‌شود.
چه عاملی نامزدها را برای شرکت در انتخابات مجلس ترغیب می‌کند؟
عوامل متعددی در ایجاد اشتیاق و گرایش مردم نسبت به ثبت‌نام برای انتخابات مجلس شورای اسلامی وجود دارد که شاید یکی از دلایل آن امکان استفاده از رانت برای نماینده و نزدیکان وی است.
متاسفانه نمایندگان مجلس شورای اسلامی در دوره‌های قبلی شرایطی را ایجاد کردند که به راحتی می‌توانند از رانت‌ها از جمله گرفتن تسهیلات، گرفتن مجوز فعالیت‌های اقتصادی مختلف و … برای خود و یا نزدیکانشان و خصوصا کسانی که در انتخابات به آنها کمک کرده‌اند، استفاده کنند.
تصور کنید یک نماینده در طول دوره چهار ساله نمایندگی اگر در هر ماه ۱۰ میلیون تومان هم پس‌انداز کند می‌تواند از قِبل حضور خود در مجلس ۴۸۰ میلیون تومان درآمد داشته باشد، این در حالی است که در شرایط فعلی برخی کاندیداها برای کارهای تبلیغاتی خود و شام و نهار و هدیه دادن و… حداقل یک میلیارد تومان هزینه میکنند که تامل برانگیز است. با این حساب باید حضور در مجلس برای آنها بلحاظ مادی ضرر داشته باشد، اما این همه اشتیاقی که وجود دارد نشان می‌دهد نمایندگی برای این افراد مزیت‌ها و رانت‌های دیگری دارد.
ضعف احزاب نیز تاثیری بر تعدد نامزدها دارد؟
بله، اگر احزاب به معنای واقعی کلمه حضور داشته باشند، لیست نامزدها پالایش شده و از طریق احزاب اعلام می‌شود و هر کسی نمی‌تواند وارد عرصه انتخابات شود.
اما متاسفانه به دلیل آن احزاب در این مدت عمدتا به جای منافع ملی به فکر منافع شخصی خود بوده و به کام خود برنامه‌ریزی کرده‌اند و یا شعارهایی داده‌اند که محقق نشده، باعث شده مردم نسبت به آنها بی اعتماد شوند و جایگاه آنها تا حدودی تضعیف شود.
همه این موارد باعث شده شاهد باشیم بجز در برخی شهرهای بزرگ که نامزدها بر اساس لیست احزاب معرفی می‌شوند و رای می‌گیرن، در بسیاری از شهرهای دیگر شرایط اینگونه نباشد.
البته باید این را هم مد نظر داشت که برخی صرفا می‌خواهند نامشان مطرح شود و با همین هدف کاندیداهای انتخابات مجلس شورای اسلامی می‌شوند، با وجود آنکه می‌دانند ممکن است تایید صلاحیت نشوند و یا در نهایت نتوانند با سایر رقبا برابری کنند و تعدادی هم انصراف می‌دهند.
تاثیر ضعف قوانین و مقررات در این بین چقدر است؟
تجربه سال‌ها نشان داده هرچقدر هم قوانین و مقررات سخت‌گیرانه شود نتیجه‌ای حاصل نخواهد شد. برای مثال هم اکنون در زمینه مدرک تحصیلی باید حداقل مدرک کارشناسی ارشد یا معادل آن برای نامزدی در انتخاباتی وجود داشته باشد و این موضوع اگرچه تاحدودی محدودکننده است، اما قطعا مطلوب نیست.
چه بسا افرادی هستند که مدرک فوق لیسانس هم ندارند اما از توانمندی‌های بالقوه برای حل مسائل و وضع قوانین برخوردار هستند.
این تعدد نامزدهای انتخاباتی پیامدی هم دارد؟
این تعدد به تنهایی یک عارضه منفی نیست، البته باید به خاطر داشته باشیم این موضوع مربوط به شرایطی است که همه افراد متعهد، متدین و خدمتگذار باشند و رقابت بین خوبان باشد که در عمل چنین چیزی نیست و بسیاری از افرادی که کاندیدا می‌شوند شایستگی لازم را ندارند.
از سوی دیگر افرادی که می‌توانند خادم مردم و برای رفع آلام و مشکلات آنها موثر و دلسوز باشند معمولا در خانه‌ها می‌مانند و پا به عرصه ثبت‌نام انتخابات نمی‌گذارند.
این افراد چون نمی‌توانند هزینه‌های میلیاردی بکنند و مجبورند زیر بلیت دیگران بروند و چند برابر آن را پس بدهند، پای کار نمی‌آیند و یا مجبورند کارها و اقداماتی انجام بدهند که با شان انسانی آنها مغایرت دارد و مجموعه این عوامل باعث می‌شود گاهی در یک استان وزن عمومی نمایندگان از معدل توانایی و شعور مردم جامعه کمتر باشد.
البته به نظر من بهتر است در چنین شرایطی مردم سراغ چنین افراد توانمندی که شناخته شده هستند بروند و آنها را پای کار بیاروند و خود مردم نیز آنها را حمایت کنند.
انتخاب نماینده اصلح از بین این تعداد نامزد برای مردم دشوار نخواهد بود؟
وضعیت به این شکل نمی‌ماند و تعداد زیادی از نامزدها کنار خواهند رفت. برخی ممکن است احراز صلاحیت نشوند و از سوی هیات‌های اجرایی و نظارتی کنار گذاشته شوند و برخی هم چون شرایط رقابت را برای خود فراهم نمی‌بینند انصراف می‌دهند.
از همین رو از حدود ۱۶ هزار نفری که در کل کشور نامزد شدند شاید در نهایت هشت یا ۹ هزار نفر آنها واجد شرایط نهایی باشند.
راهکار برون رفت از این معضل که باعث می‌شود عده زیادی بدون داشتن شایستگی نامزد شوند، چیست؟
تنها راه این است که یک دوره مجلس متعهد تشکیل شود که برای مردم، برای نظام و برای انقلاب کار کند و تمام نمایندگان آبر و حیثیت خود را خرج مملکت کنند. از سوی دیگر نمایندگان منافع خود را که در تعارض با منافع ملت است کنار بگذارند که اکنون در عمل چنین چیزی را نمی‌بینیم.
فقط وجود چنین مجلس شورای اسلامی می‌تواند پایه درست و قوی برای مجالس بعدی باشد.
معتقدم وضع قوانین جدید چندان اثرگذار نیست، زیرا در عمل چنین قوانین محدود کننده‌ای به ضرر نمایندگان خواهد بود و آنها نیز چنین چیزی که با منافع خودشان تعارض دارد را تصویب نمی‌کنند.
سخن پایانی
در شرایط کنونی باید نمایندگانی داشته باشیم که قوانین مفید و اثرگذار متناسب این شرایط وضع کنند که حلال مشکلات مردم باشد، پس کسانی که انتخاب می‌شوند باید چنین هدفی را به اهداف شخصی خود ترجیح دهند.
از سوی دیگر نیز مردم باید چنین افرادی که بتوانند حلال مشکلاتشان باشند را شناخته و انتخاب اصلح داشته باشند/ایسنا
تدوین:پیام اسماعیلی
دیدگاه