به گزارش پایگاه اطلاع رسانی طلوع؛ «زاگرس» نامی آشنا از کرانه‌های تاریخ بر پیکر سبز زیستگاه بشری است که خالق منّان، این جنگل‌های سرشار از زیبایی، طراوت و خرمی را به عنوان موهبت الهی بدو ارزانی داشته است.
پهنه زاگرس، رویشگاه گونه‌های متنوع گیاهی است و با وسعت قریب به شش میلیون هکتار، ۴۰ درصد از پوشش جنگلی ایران را تشکیل می‌دهد و اصلی‌ترین تیپ گونه جنگلی زاگرس نیز «بلوط» است. اما این جنگل‌های زیبا به ویژه در استان کرمانشاه از گونه‌های متنوع جنگلی تشکیل شده است.
متاسفانه در دهه‌های گذشته، استفاده غیراصولی و بیش از اندازه از جنگل‌های زاگرس به ویژه در استان کرمانشاه، وضعیت نامناسبی از نظر پوشش جنگلی برای این منطقه ایجاد کرده و طی سالیان اخیر نیز عوامل دیگری همچون خشکیدگی و بیماری ذغالی و آفت سوسک چوبخوار در تشدید این وضعیت موثر بوده است.
مسئولان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه از تلاش برای احیای جنگل‌های مخروبه زاگرس خبر می‌دهند تا شاید مرهمی بر پیکر زخم خورده این نگین سبز خطه کُردنشین باشد.
سجاد دارابی، کارشناس ارشد جنگل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه در گفت‌وگو با خبرنگار طلوع اظهار داشت: از اوایل دهه ۸۰ طرح صیانت از جنگل‌های زاگرس کلید خورد و این طرح تاکنون در مقیاس قابل توجهی انجام شده است.
دارابی در ادامه؛ وسعت جنگل‌های زاگرس در استان کرمانشاه را ۵۲۷ هزار هکتار اعلام کرد و گفت: از این مقدار، ما برای ۱۶۰ هزار هکتار جنگل مخروبه طرح احیا تهیه کردیم که با جدیّت در حال انجام است.
وی هدف از اجرای طرح ملی صیانت از جنگل‌های زاگرس در بخش‌های مختلف را احیا و غنی سازی جنگل‌های مخروبه‌ای عنوان کرد که طی مدت‌های قبل بر اثر یک سری از عوامل تخریب شدند و از سیاق و شمایل جنگل‌های دارای تراکم مناسب و مطلوب، خارج شدند.
دارابی در تشریح شیوه اجرای طرح احیای جنگل‌های زاگرس می‌گوید: برای اجرای طرح احیا و صیانت از جنگل‌ها، ابتدا باید منطقه مورد نظر قُرُق شود و از ورود دام به این منطقه جلوگیری به عمل آید، سپس با توجه به نوع گونه های بومی منطقه، اقدام به بذرکاری می‌کنیم تا جنگل حالت طبیعی خود را بازیابی نماید.
وی با اشاره به اینکه عملیات احیای جنگل‌های استان کرمانشاه از ۱۶ سال پیش آغاز شده است، گفت: طی این سال‌ها، بیش از۶۰ رویشگاه جنگلی در سطح استان را به عنوان مناطق مورد هدف برای احیا و صیانت، مُعَین و کار احیا صورت گرفته است، به طور مشخص در سطح بیش از ۵۰۰۰ هکتار از جنگل‌های مخروبه استان؛ کار احیا، غنی سازی را انجام دادیم و هم اکنون این مناطق به وضعیت مطلوب نزدیک شدند.
دارابی بیان کرد: در طرح احیا و غنی سازی جنگل‌ها، به دلیل اینکه خاک منطقه بر اثر تردد فراوان دام و فرسایش، تضعیف شده و قدرت خود را از دست داده، نیاز است که منطقه مورد هدف، قُرُق شود و سپس عملیات بذرکاری انجام بگیرد. بعد از مدتی بر اثر انباشت برگ‌ها و ایجاد لایه هوموس گیاهی، خاک نرم شده و لایه‌‌ای از لاش برگ بر روی خاک ایجاد شده، خود به خود بذرهای که از روی درخت بر روی زمین فرو می‌افتند در لایه هوموس مستقر و شروع به رویش می‌کنند.
وی در ادامه بیان کرد: علاوه بر عملیات بذرکاری که ما در طرح احیا انجام می‌دهیم، بذرهایی که از روی درخت به زمین می‌افتند و در خاک مستقر می‌شوند نیز در زادآوری طبیعی بسیار موثر است و سبب احیای منطقه جنگلی مخروبه می‌گردد البته به شرط آنکه دام به آن منطقه تردد نداشته باشد و نهال‌ها و جوانه‌های روی زمین را از بین نبرند.
کارشناس ارشد جنگل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه بیان کرد: طرح صیانت، کمک موثر به جنگلی است که نمی‌تواند بازیابی داشته باشد، در این طرح پایه‌های جوان ایجاد شده و طراوت و سرسبزی و خرمی پایداری را به جنگل‌ها ارزانی می‌دارد.
وی در ادامه مشارکت مردم در احیا و صیانت از جنگل‌های زاگرس را مورد تاکید قرار داد و گفت: در مجموع جنگل‌های زاگرس در وضعیت مناسبی قرار ندارند و استفاده نامناسب برخی جنگل نشینان در سال‌های اخیر، سبب تخریب بیشتر جنگل‌های زاگرس شده است. از سویی تضعیف و فرسایش خاک نیز در تخریب جنگل‌ها موثر بوده است.
دارابی با بیان اینکه صد درصد جنگل‌های استان کرمانشاه حفاظتی است، گفت: جنگل‌های زاگرس در استان ما نیاز به حفاظت دارند و باید از آنها صیانت کنیم. در طرح ملی صیانت، مناطق بحرانی را شناسایی و قُرُق و حصارکشی می‌کنیم و سپس اقدام به بذرکاری می‌نماییم و در این طرح از مخروبه‌ترین جنگل‌ها شروع می‌کنیم.
وی به طور نمونه، از اجرای طرح احیای جنگل‌های منطقه «دره نیجه» در بخش گهواره از توابع استان کرمانشاه خبر داد و گفت: در طرح احیای جنگل، زادآوری گروهی و طبیعی بلوط و ایجاد زیراشکوب غنی از دانهال‌های جوان، تقویت پوشش خاک و استقرار بذرهای فروریخته از پایه‌های مادری، زمینه ساز پایداری جنگل است. در طرح احیای جنگل‌های دره نیجه گهواره، ۳۰۰ هکتار جنگل مخروبه را حصارکشی کرده و ورود دام را ممنوع کردیم و اقدام به بذرکاری با استفاده از گونه‌های بومی منطقه نمودیم.
کارشناس ارشد جنگل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه گفت: طرح احیای سامان دره نیجه گهواره از سال ۸۴ شروع شده و تاکنون نیز این منطقه قُرُق شده و تحت حفاظت قرار دارد.
مراد شیخ ویسی، مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه نیز در گفت‌وگو با خبرنگار طلوع، پدیده ریزگردها و آتش سوزی را دو عامل طبیعی در نابودی و تخریب جنگل‌های زاگرس دانست و اظهار داشت: ۲۰ درصد از مساحت استان را جنگل تشکیل می‌دهد.
وی انجیر، بلوط، بنه و زالزالک را از جمله گونه‌های درختی جنگل‌های زاگرس در استان کرمانشاه دانست و گفت: چرای بیش از حد دام نیز از عوامل نابودی مراتع به شمار می‌آید.
شیخ ویسی با اشاره به وضعیت نگران کننده فرسایش خاک در استان کرمانشاه گفت: سالیانه ۱۰ تن در هر هکتار، در استان، فرسایش خاک داریم و این میزان بیش از متوسط جهانی است.
این مسئول فعالیت سازمان‌های مردم نهاد و سمنهای زیست محیطی برای حفاظت از جنگل‌ها و مراتع استان کرمانشاه را مهم خواند و گفت: حفاظت از خاک اولویت مهم ما است.
دیدگاه