حمایت والدین، از نقش پررنگی در کاهش اضطراب در کنکوری‌ها برخوردار است اما برخی واکنش و رفتارهای ناآگاهانه موجب اضطراب ماندگار در فرزند حتی پس از پایان این آزمون سرنوشت‌ساز می‌شود.
امسال ۴۳ هزار و ۹۶۸ داوطلب کنکور در استان کرمانشاه با هم به رقابت پرداختند، این آزمون از روز چهارشنبه ۹ تیر در ۱۸ حوزه اصلی ۱۴ شهرستان استان کرمانشاه نیز همزمان با سراسر کشور آغاز شد و روز جمعه با برگزاری آزمون رشته علوم تجربی به پایان رسید.
داوطلبان کنکور سراسری امسال بدلیل شیوع ویروس کرونا شرایط متفاوتی را تجربه کردند، تعطیلی مدارس و مجازی شدن آموزش‌ها و تعویق زمان برگزاری این آزمون در کنار ترس از ابتلا به هنگام شرکت، نگرانی آنها را برای یک رقابت سرنوشت ساز بیش از گذشته کرده بود ولی خوشبختانه با همکاری و همراهی داوطلبان و نظارت بهداشتی مجموعه دانشگاه علوم پزشکی، آزمون‌ها با رعایت کامل پروتکل های بهداشتی برگزار شد.
بطور طبیعی اضطراب داوطلبان و خانواده هایشان تنها با پایان کنکور خاتمه نمی‌یابد بلکه عدم حمایت خانواده، مقایسه متعدد داوطلب با دیگران، تلقین افکار منفی و … ممکن است استرس سازنده و طبیعی در آنها را به یک نگرانی ماندگار و اختلال تبدیل کند.
لذا باید راه‌های کنترل استرس قبل از کنکور به دانش آموزان تعلیم داده شود تا بعد از آن آسیب‌های کمتری برای خود ایجاد کنند در این بین نقش والدین اهمیت زیادی دارد، آنها نباید انتظارات بیش از حد داشته و یا با کنایه با فرزند خود صحبت کنند که این امر نیز موجب استرس همیشگی در کنکوری‌ها می‌شود.
سخت گیری والدین موجب اضطراب ماندگار می‌شود
یک دکترای مشاوره و راهنمایی بر حمایت خانواده در کاهش نگرانی کنکوری ها تاکید کرد و گفت: ایجاد فضای مناسب برای کاهش استرس فرزندان بسیار تاثیرگذار است و سهم والدین و انتظارات آنان در این زمینه موثر است که می تواند به داوطلب امنیت خاطر بدهد و یا آرامش را از او بگیرد.
«پویان احمدی» ادامه داد: سخت گیری‌های مستمر والدین ممکن است موجب شود تا نگرانی و اضطراب داوطلبان به یک اختلال تبدیل شود و به استرس ماندگار تبدیل شود و در نتیجه دچار افت شدید تحصیلی خواهد شد و اگر نتواند این انتظارات متعدد را برآورده کند شاید تصمیم بگیرد تا ترک تحصیل کند.
توانمندی لحاظ شود
این مدرس دانشگاه اضافه کرد، خانواده نباید بر پذیرش فرزند در رشته های خاص تاکید کند، در گام نخست باید توانمندی اورا بسنجند که در غیر این صورت دانش آموز کارنامه معتبری نخواهد داشت.
احمدی افزود: علاوه بر حمایت مالی و عاطفی خانواده، برنامه ریزی درسی، استفاده از امکانات معتبر، استراحت درسی، انجام ورزش همه و همه آرامش روانی کنکوری ها را به دنبال دارد.
برای کاهش نگرانی های پس از آزمون چه باید کرد؟
دکترای روانشناس سلامت از وجود دو نوع اضطراب خبر داد و گفت: یک نوع اضطراب تسهیل کننده است که سطح کمی از آن، فرد را دچار هیجان می کند و به او انگیزه می دهد تا به خواندن و تمرین بپردازد، اضطراب ناتوان کننده نوع دوم است که فرد را دچار تشویش فکری می کند و در اکثر مواقع اطرافیان نیز به آن دامن می زنند و این اضطراب منفی بر عملکرد فرد تاثیرگذار است.
«فاطمه خالوان» ادامه داد: اضطراب منفی زمینه های فراموشی زودگذر را ایجاد می کند و ممکن است موجب خطاهای ادراکی بر سر جلسه آزمون شود، سختگیری بیش از حد والدین برای قبولی در رشته های موردنظر فرزند را درگیر می کند و عدم آمادگی فرد و نداشتن برنامه ریزی و مطالعه صحیح بر این نگرانی ها دامن می زند.
وی به بیان توصیه‌هایی به والدین پرداخت و گفت: برای کاهش اضطراب در فرزند از سوال پرسیدن در زمینه نتیجه آزمون خودداری کرده و اجازه دهند تا داوطلب خود نتایج را بازگو کند، از سوی دیگر از سرزنش و مقایسه پرهیز کنند چرا که ممکن است این نگرانی‌ها تا اعلام نتایج در فرزند باقی بماند و موجب آسیب روحی و جسمی او شود.
خالوان معتقد است، کاهش اضطراب والدین در پایین آمدن نگرانی در فرزند موثر است، بنابراین آنها باید انرژی مثبت به فرزندشان منتقل کنند.
او ادامه داد: به عقیده من، استرس بالا، احساس کاذب و بی ارزش است و هنگامی که به این احساس پرو بال و انرژی می‌دهیم موجب تشدید آن می‌شویم، استرس اگر کم و محدود باشد مفید است و موجب تلاش بیشتر می‌شود، استرس به معنای نداشتن اعتماد، تمرکز و تعادل است و این تنش موجب اختلال در امور روزمره می‌شود که حاصل افکار منفی است که تمرکز بر ذهن موجب مدیریت و کنترل آن می‌شود.
این روانشناس تاکید کرد، در زمان استرس باید فشار عصبی کنترل و محدود شود، تکرار افکار مثبت و تمرکز بر توانایی موجب دورشدن افکار منفی می‌شود، داوطلب نباید خود را با دیگران مقایسه کند چرا که هر فرد توانایی‌های خاص خود را دارد و هر هیجانی که موجب نگرانی فرد می‌شود باید کنار گذاشته شود.
بخندید تا کم تر نگران باشید
خالوان افزود: یکی از راه‌های مدیریت استرس خندیدن است باید ایمان داشت که خداوند انسان قوی را دوست دارد و باید همواره کودک درون را زنده نگه داشت زندگی آنقدر جدی نیست که روح و جسم آسیب ببیند و باید از لحظات زندگی لذت برد اعتماد به نفس و خندیدن در مهار نگرانی موثر است.
وی با تاکید بر اینکه تنفس دیافراگمی و تنفس عمیق دم و بازدم در مهار استرس نقش دارد، تاکید کرد، باید در لحظه زندگی کرد افکار منفی بر کاغذ نوشته شود و سپس پاره شود ضمن اینکه همیشه باید با نام خدا صبورانه و با آرامش وارد مراحل زندگی شد.
استرس همیشه بد نیست
یک روانشناس و درمانگر نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا از استرس به عنوان واکنش طبیعی فرد در مقابله با فشارهای دورنی و دنیای بیرونی یاد کرد و افزود: تمایل به موفقیت و تمایل به پذیرفته شدن در کنار همسالان نمونه ای از فشارهای دورنی است.
«آرزو مهرابی» از واکشن خانواده، مدرسه و محیط کار نیز به عنوان فشار بیرونی یاد کرد و گفت: غریزه فرد در برابر خطرات از دنیای اطراف نشات می گیرد، اگر استرس به صورت طبیعی در فرد بروز کند می تواند سازنده باشد و همین که فرد برای رسیدن به هدف تلاش می کند به گونه ای نگرانی مثبت است.
این مدرس دانشگاه پیام نور و دانشگاه علمی کاربردی کرمانشاه ادامه داد: بدون استرس اکثر پژوهش ها به موقع به پایان نمی‌رسد، استرس می‌تواند یک واکنش انتقادی از فرد نیز تلقی شود وقتی کاری را برعهده داریم و به خوبی از پس آن بر نمی‌آییم به استرس مبتلا می‌شویم، اما زمانی که به فشار روانی تبدیل شود مدت آن نیز طولانی خواهد شد، وقتی دچار استرس می‌شویم ممکن است از لحاظ فیزیکی نیز به تغییرات جسمی مبتلا شویم که نمود استرس در وجود ما است.
به گفته وی، شایع ترین واکنش افراد در زمان بروز استرس افزایش ضربان قلب است و فرد به لرزش دست و پا مبتلا می‌شود اما استرس در کنکور طبیعی است و به سن خاصی تعلق ندارد.
این روانشناس در خصوص پیامدهای اضطراب پس از کنکور گفت: اگر سطح اضطراب و استرس در داوطلب با همکاری خانواده کاهش پیدا نکند مشکلات روحی وروانی خاصی به دنبال دارد که فرد دچار وسواس فکری، فوبیا و ترس از شکست می‌شود.
وی یادآور شد: اختلالات افسردگی و بزرگنمایی شکست، خطاهای ذهنی از جمله منفی گرایی، استدلال های هیجانی با تکرار جملاتی چون «من هیشه بدشانس هستم، شانس قبولی ندارم و حس بی ارزشی دارم» از جمله پیامدهای کوتاه و بلندمدت اضطراب پس از کنکور است.
مهرابی اضافه کرد: این استرس نه تنها موجب موفقیت فرزند در کنکور نمی شود بلکه نتیجه ای عکس در پی خواهد داشت، درک خانواده باید بالا رود و بدانند سلامتی فرزند مهم ترین موضوع است که بای مدنظر قرار گیرد.
وی در پاسخ به این سوال که برای حذف افکار منفی چه باید کرد، گفت: در گام نخست به شکست های مبتلاشده در کنکور باید بی توجه بود و برای حال و آینده هدفگذاری شود، از افراد بدبین دور شویم، نگرش مثبت داشته باشیم و توکل را فراموش نکنیم.
این روانشناس برداشتن روحیه رقابت پذیری سالم تاکید کرد و افزود: کنکوری ها باید نسبت به تفکر دیگران به خود بی تفاوت باشند، داشتن انتظار غیرمعقول و متناقض با توانمندی ها اشتباه بزرگی است، نباید انتظار داشت به همه سوالها پاسخ مثبت داد کمال گرایی مثبت است ولی این نوع انتظار اشتباه است و منبع استرس خواهد شد.
مهرابی اظهار داشتد: خانواده با تشویق به کنکوری ها انگیزه بدهند و با داشتن توقع زیاد، نباید فرزند را دچار نگرانی کنند، والدین باید با دریافت آموزش لازم، زندگی کردن و آزمون دادن در سایه کرونا را به فرزندان آموزش دهند.
نتایج اولیه کنکور امسال دهه اول مرداد ماه مشخص می‌شود و انتخاب رشته نیز در نیمه اول مرداد ماه خواهد بود، همچنین نتایج نهایی هفته آخر شهریور ماه مشخص خواهد شد.
دیدگاه