وعده های قبل از عقد باعث تعهد زوجین نمی شود

به استناد ماده ۱۰۳۵ قانون مدنی؛ «وعده ازدواج، ایجاد عُلقه زوجیت نمی‌کند، اگر چه تمام یا قسمتی از مهریه که بین طرفین برای موقع ازدواج مقرر شده، پرداخته شده باشد. بنابراین، هر یک از زن و مرد، مادام که عقد نکاح جاری نشده است، می‌توانند از ازدواج، امتناع کند و طرف دیگر نمی‌تواند به هیچ وجه، او را مجبور به ازدواج کند یا به دلیل امتناع از وصلت، مطالبه خسارتی کند».
بنابراین تا زمانی که عقد ازدواج منعقد نشده‌است نمی‌توان هیچ یک از طرفین را ملزم به زندگی زناشویی نمود و وعده‌هایی که عرفاً بین خانواده‌ها تبادل می‌شود، ارزش حقوقی و یا سند رسمی را ندارد.
و اینکه تکلیف هدایای قبل از عقد نکاح چه می شود؟
بر پایه پاسخ روابط عمومی دادسرا هدایای قبل از جاری شدن صیغه عقد قابل پس‌گیری است و بعد از آن، در حکم هبه غیرقابل تقاضا برای پس‌گیری به ‌شمار می‌رود. لذا اگر طرفین می‌خواهند هدایای خود را پس بگیرند، باید دادخواستی برای پس گرفتن یا مطالبه اموال به دادگاه بدهند و تقاضای پس گرفتن آنها را مطرح کنند.
همچنین مواد ۱۰۳۷ و ۱۰۳۸ قانون مدنی به ترتیب چنین بیان کرده است: «هریک از نامزدها می‌تواند در صورت به هم خوردن وصلت منظور هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین او برای وصلت منظور داده است، مطالبه کند. اگر عین هدایا موجود نباشد، مستحق قیمت هدایایی خواهد بود که عادتاً نگاه داشته می‌شود؛ مگر اینکه آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد» و «مفاد ماده قبل، از حیث رجوع به قیمت درموردی که وصلت منظور در اثر فوت یکی از نامزدها به هم خورد، محسوس نخواهد بود».
بنابراین افراد باید بدانند که چنانچه قبل از عقد، از طرف نامزدها یا خانواده‌های آنها هدایایی به طرف دیگر داده شده باشد، در تمام موارد، این هدایا قابل مطالبه نیست؛ بلکه باید شرایطی وجود داشته باشد تا بتوانند هدیه خود را پس بگیرند که این شرایط شامل موارد ذیل می‌شود:
1. وصلت به هم خورده باشد و بنا نباشد ازدواج صورت گیرد. در این صورت هدایایی که هریک از طرفین به طرف دیگر یا خانواده داده است قابل مطالبه و استرداد خواهد بود.
2. این هدایا به منظور و در راستای وصلت طرفین و نه به انگیزه دیگری تقدیم شده باشد.
3. چنانچه عین هدایا موجود است عین قابل مطالبه و استرداد است اما چنانچه عین موجود نباشد، صرفاً قیمت هدایایی قابل مطالبه است که عادتاً نگاه داشته می‌شود. بر این اساس هدایای مصرف‌شدنی که با مصرف عین آن از بین می‌رود، از شمول این بند خارج است. هدایایی از نوع لباس و عطر از این گونه‌اند.
4. قیمت هدایای نگاه‌داشتنی که تلف شده‌اند، در صورتی قابل مطالبه است که بدون تقصیر هدیه‌گیرنده تلف نشده باشد.
5. به هم خوردن وصلت به دلیل فوت یکی از طرفین نباشد.
لازم به ذکر است قوانین بر مبنای احکام و حدود الهی برای تسهیل در امور فردی وضع می شود لذا بهترین توصیه در احکام مبتنی بر پیشگیری از وقوع رویداد جدایی است که به نوبه خود آسیب زا بوده و دردسرهای مختلفی را به همراه دارد که این مهم مستلزم توجه به اخلاق و رعایت حقوق فردی است.