دکترهدایت حاتمی معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استانداری کرمانشاه در گفت و گویی ظرفیت های کرمانشاه و برنامه های تیم اقتصادی استان برای بهبود وضعیت اشتغال و فضای کسب و کار در استان را تشریح کرد.
جزئیات این گفتگو در ادامه می آید:
-برای مسئولان حوزه اقتصادی استان کرمانشاه چه دغدغه هایی وجود دارد؟
برای ما سه دغدغه جدی وجود دارد. اشتغال، سطح عمومی قیمت‌ها و تورم، توجه به قشر آسیب پذیر، کم درآمد و بی درآمد.
حوزه مدیریت استان و خصوصاً حوزه اقتصادی بر روی این سه دغدغه تمرکز و توجه ویژه‌ای دارد.
در واقع فضای اقتصادی در سطح کلان کشوری فضای همراه و مناسبی نیست و باید این یک واقعیت را پذیرفت که به دلیل تغییر نرخ ارز به عنوان قیمت کلیدی، نفوذ دار و تاثیرگذار، کار برای مدیران در سطوح پایین‌تر سخت شده است و این پرش قیمت ها از سطح در آمد مردم، زندگی آنها را تحت تأثیر قرار داده است. گرچه افزایش نرخ ارز می تواند فرصت های زیادی را به وجود آورد اما چون اقتصاد ما کانال بندی درستی ندارد همیشه از این فرصت ها بی بهره بوده ایم.
-ممکن است، به این فرصت ها اشاره کنید؟
فرصت هایی همچون توجه به تولید داخلی و کاهش واردات بی‌رویه؛ اما عملاً چنین چیزی را در هیچ مقطعی ندیده ایم .از سال ۱۳۵۴ چندین و چند بار این اتفاق در حوزه اقتصادی افتاده که طبق تحلیل ها، هر بار از این فرصت‌ها و منافعش بی‌نصیب بوده ایم و این فقط فشارها را بر مردم زیاد کرده و باعث شده خیلی از اقشار زیر خط فقر بروند.
حال برگردیم به دغدغه‌ی تورم؛ کرمانشاه از لحاظ درآمدی دارای سطح درآمدی پایینی است توجه به اقشار آسیب پذیر آن بسیار مهم است، لذا با نشست های تنظیم بازار و برنامه ریزی درست، با توجه به تامین برخی کالاها برای سبد مصرفی مردم و توزیع آن در مناطق حاشیه شهرها و بخش‌ها و بهبود زنجیره تامین و توزیع سعی کرده ایم به قشر آسیب پذیر توجه داشته باشیم.
طبق آمار بانک مرکزی، از اول مهر تا کنون یعنی شش ماهه دوم سال، تورم ما هفت پله بهبود پیدا کرده است ولی هنوز بالاتر از متوسط کشوری است. چون مردم ما کم درآمد هستند و از طرفی هزینه‌ی خوراکشان در سبد مصرف بالا است و قیمت خوراک هم در سال ۹۷ افزایش بی رویه داشته است، به همین دلیل بر سبد مصرفی ما تاثیر منفی گذاشته است.
در کنار سه دغدغه فوق الذکر، یکی دیگر از دغدغه ها جلب اعتماد مردم است؛ یعنی برگرداندن اعتماد مردم در سطح محلی نسبت به خدمتگزاران در دولت. اینکه مردم بدانند مسئولان به فکر رفاه حال آنها هستند. مهمترین سرمایه ما در کشور، سرمایه اجتماعی است مانند رابطه بین مردم و حکومت و رابطه بین مردم و دولت. اگر در این رابطه سردی و بی اعتمادی به وجود آید قطعاً بحران ساز می شود و مسائلی نظیر افزایش هزینه‌های توسعه، فرسودگی در کار، کم کردن بهره‌وری، جدا کردن مسیر، کم شدن همگرایی را در پی خواهد داشت.
-این اعتماد چگونه بازیابی می شود؟
با برنامه ریزی و اقدام درست می توانیم اعتماد مردم را تا حدودی هرچند کوچک برگردانیم.
-درباره‌ی دغددغه‌ی اشتغال بفرمایید.
مهمترین موضوعی که برآن تمرکز داریم اشتغال است. موضوعی که کلیدی است و همه نخبگان به آن باوردارند. این موضوع بر سایر محورها هم تاثیر دارد. اگر به اشتغال توجه جدی داشته باشیم، اگر در این حوزه موفق باشیم و مهمترین رسالت خود را در ایجاد شغل پایدار و مولد بدانیم، شغلی که ایجاد ارزش افزوده کند و درآمدزا باشد و در چارچوب مقررات کشور تولید داشته باشد. این ایجاد شغل در تامین عدالت، کم شدن تورم و بهترین راه کمک برای افراد آسیب پذیر می باشد. مهمترین بخش جلب اعتماد مردم نیز ایجاد شغل است. مزایای داشتن شغل آنقدر زیاد است که ساعت ها می توان در خصوص ابعاد مختلفش صحبت کرد.
بنابراین تمام تمرکز من ایجاد شغل است و بقیه کارها را کارهای حاشیه‌ای می‌دانم. یعنی اگر این یک ماموریت را با کمک همه مدیران سطوح مختلف و مدیر ارشد استان و به خصوص کارآفرینان و مشارکت عامه و جامع مردم به انجام برسانیم می توانیم بر بیکاری غلبه کنیم.
کرمانشاه پتانسیل هایی دارد که در جاهای دیگر کمتر است و بر همین اساس می شود با مزیت محوری با تکیه بر مزیت ها و کار و تلاش نرخ بیکاری را کاهش داد.
–در خصوص ایجاد شغل و اینکه چه کارهایی باید انجام شود؟ چه اولویت هایی وجود دارد؟ و در چه جبهه‌ای می‌توان کار کرد تا نرخ بیکاری کاهش یابد؟ لطفاً توضیح دهید.
اولویت اول و مهمترین جبهه بهبود فضای کسب و کار است، جبهه دوم ایجاد زیرساخت‌های قانونی و فیزیکی، جبهه سوم احیای واحدهای راکد و نیمه راکد، جبهه چهارم جذب و جلب سرمایه های جدید و شکل دهی به این سرمایه ها است.
در خصوص بهبود فضای کسب و کار که به نظر خیلی ها کم اثر است، من معتقدم پر اثرترین متغیر در رفع بیکاری است. فضای کسب و کار می‌تواند باعث ایجاد جذابیت برای یک سرمایه گذار شود. اگر این فضا همچون یک اتمسفر دارای گرد و غبار باشد باعث دفع سرمایه گذار می شود. ولی اگر فضای مناسب وجود داشته باشد برای سرمایه‌گذار جذاب خواهد بود. برای ایجاد یک فضای ایده آل، کار جمعی لازم است. بایستی نمایندگان مجلس، رئیس دستگاه قضایی، دولت و شخصیت ها و کارآفرینان برای بهبود فضای کسب و کار تلاش کنند تا موفق بشویم.
–چگونه ؟
با کوتاه کردن فرایند سرمایه گذاری، با الکترونیکی کردن امور، ایجاد فضای کار آفرینی، ایجاد فضای آموزش برای کارآفرینان، با مناسب سازی و تلطیف فضای سیاسی و اجتماعی، با نشان دادن جلوه مناسبی از استان، با بزرگ‌نمایی نکردن اخبار منفی و مزیت شناسی به سرمایه‌گذاران، ایجاد گردشگری و رفت و آمد در استان و در نهایت پهن کردن فرش قرمز واقعی برای کارآفرینان.
در هر کشور و یا استانی اگر فضای کارآفرینی شکل مناسبی به خود بگیرد قطعاً آن جامعه موفق خواهد بود، باید موانع برای کار آفرینی برداشته شود. مهم نیست این کارآفرینی بزرگ باشد یا کوچک، باید عشق به کارآفرینی و تکاپو را در استان شکل بدهیم. هم اکنون رتبه ما رو به بهبود است ولی هنوز خوب نیست. در همین راستا جلسات متعددی تشکیل شده است که در حال بررسی شاخص های فضای کسب و کار هستیم، شاخص هایی که بیشترین اثر مثبت را با توجه به تجربیات در سطح دنیا و کشور داشته اند. تا بتوانیم به سمت آنها حرکت می‌کنیم. در حال شروع تغییر استعلامات نظام سرمایه گذاری در استان هستیم.
دومین فعالیت برای بهسازی فضای کسب و کار، ایجاد و توسعه زیرساخت های قانونی و فیزیکی است. ما در این استراتژی در حال متمرکز کردن فرمانداران، بخشداران و… با محوریت مدیریت ارشد استان و نیز کمک رئیس سازمان برنامه و بودجه هستیم تا اعتبارات عمرانی را در مسیری خرج کنیم که بیشترین ارزش افزایی اقتصادی و بیشترین تاثیرگذاری را در ایجاد شغل داشته باشد. حال مهم نیست که در بهبود گردشگری، صنعت، کشاورزی و… هزینه شود؛ مهم این است که باعث ایجاد زیرساخت برای درآمد مردم باشد.
بخشی هم زیرساخت‌های قانونی است. بسیار اهمیت دارد که یک فضای دارای چارچوب برای توسعه زیرساخت‌های قانونی در جهت تسهیل کار مردم و کار سرمایه گذاران به وجود بیاید.
محور سوم محور احیاء واحدهای راکد است. یکی از موضوعاتی که بر بهبود فضای کسب و کار و هم بر ایجاد شغل بسیار موثر است، برگرداندن واحدهای تولیدی و خدماتی در بخش های مختلف است. فشار برون بنگاهی به این واحدها بسیار بالاست و متأسفانه فضایی را به وجود آورده ایم که کار آفرین و مدیر بنگاه کمتر به درون بنگاه خویش توجه می‌کنند و این بسیار خطرناک است. نگاه دو مدیر بنگاه در داخل و خارج از کشور بسیار متفاوت است. مدیر ما حدود ۹۸ تا ۹۹ درصد به فکر مسائل برون بنگاهی است و مدیری که در خارج از کشور فعالیت می کند، حدود ۹۸ تا ۹۹ درصد تمرکز خود را صرف مسائل درون بنگاهی می کند.
مدیر در خارج از کشور به فکر چگونگی توسعه کار، چگونگی انتقال تکنولوژی، جدب نیروی خوب، جذب مدیر توانمند و به دنبال تکنولوژی جدید است اما مدیر در داخل کشور به فکر این است که وامم چطور شد؟ مالیاتم چطور شد؟ بیمه تامین اجتماعی چطور شده است؟ و…
این به آن معنا است که اجازه نفس کشیدن به او نمی دهیم!
از این رو در حال تلاش هستیم که این فشارهای برون بنگاهی از روی مدیران برداشته شود؛ کمک کنیم مدیران بنگاه‌های اقتصادی حاشیه کمتری داشته باشند و به اصل متن بپردازند؛ اما باید در نظر داشت چون جو حاکم بر وضعیت اقتصادی کشور مناسب نیست، این کار بسیار سخت است و باید به تدریج انجام شود.
تجربه نشان داده است در جایی که واحدهای راکد وجود دارند، فضای کسب و کار مناسبی وجود ندارد؛ اما کسی که می‌خواهد در جایی تمام سرمایه خود را سرمایه‌گذاری کند قطعاً به فضای کسب و کار منطقه توجه خواهد کرد. اگر فضا مناسب باشد برای سرمایه‌گذار جذاب است. در حقیقت فضای مناسب کسب و کار باعث کم شدن واحد های راکد خواهد شد و کم شدن واحد های راکد باعث مناسب سازی فضای کسب و کار می شود و این دو در جلب و جذب سرمایه گذار موثر خواهند بود.
امیدواریم در فرآیند احیاء واحدهای تولیدی غیرفعال، تا پایان سال یک مرحله تمام واحدهای تولیدی را بررسی کنیم و مشکلات را مرور کنیم. در همین راستا تقسیم کار کرده ایم. در هفته ۱۰ جلسه کاربردی جدی عملیاتی برای رفع معضلات و مشکلات برون بنگاهی برگزار می شود. امیدواریم به نقطه‌ای برسیم که بنگاه های اقتصادی نیاز به کمک ما نداشته باشند .
محور چهارم، جلب و جذب سرمایه گذار است. در این زمینه با برگزاری همایش‌ها و نشست ها و نیز با ایجاد ارتباط در حال معرفی جذابیت‌های استان به سرمایه گذاران با شیوه‌های گوناگون هستیم. در این زمینه ما به دو نکته توجه داریم؛ یکی توسعه سرمایه گذاری واحدهای موجود و دیگری توجه به سرمایه‌گذاران و افراد جدید. ما از هر دو گروه غافل نشده ایم.
برای توسعه به سراغ ۲۰۰ بنگاه برتر استان رفته و از آنها سوال کردیم که آیا موافق توسعه بازار هستید؟ چه انتظاری از ما دارید ؟ سعی ما بر این است که آنها را با کمک و تامین نقدینگی تشویق کنیم.
در جذب سرمایه گذاران جدید نیز در سه سطح خرد، متوسط و بزرگ در حال فعالیت هستیم.
در جذب سرمایه گذاران خرد در کارگروه اشتغال در حال پیگیری هستیم و در جذب سرمایه گذاران متوسط و بزرگ در ستاد سرمایه گذاری در حال فعالیت هستیم. مدل کنترل پروژه ای را شکل داده ایم و مدام در حال رصد کارهای سرمایه گذاران هستیم.
– استان کرمانشاه در خصوص درآمد سرانه خانوار در چه جایگاهی قرار دارد؟
درآمد سرانه استان کرمانشاه تقریباً نصف درآمد سرانه متوسط کشوری است. ما نزدیک به ۱۰ هستیم و رتبه متوسط کشوری ۲۰ است. امیدواریم این وضعیت در سال‌های آینده تقویت شود؛ راهکار مناسب هم ایجاد شغل مولد است.
-عملکرد دولت را در مباحث اقتصادی چگونه ارزیابی می کنید؟
واقعیت این است که چپ و راست در کشور ما در مسائل اقتصادی خیلی برنامه مدون جدای از هم و متمایزی ندارند. در برخی شعارهایشان نکاتی هست. مثلاً یکی عدالت را مطرح می کند و برداشت خاص خودش را از آن رائه می دهد و… ولی حقیقتاً من تفاوتی ندیده ام! همه تکانه، شوک به اقتصاد، آزادسازی این شک و دوباره تکرار این و در نهایت له شدن برخی افراد فقیر و آسیب پذیر. از بعد از جنگ شاید فقط در مقاطعی ثبات اقتصادی داشتیم.
-به اعتقاد شما مهمترین ظرفیت و پتانسیل کرمانشاه برای ایجاد اشتغال چیست؟
من همیشه با این« ترین » مشکل دارم. به نظر من ما در استان دارای یک بسته یا پکیج از استعداد هستیم، اما در واقع وزن آنها یکی نیست. اما همه اینها در مسیر توسعه کرمانشاه نقش دارند. اگر بخواهیم توسعه پیدا کنیم باید به صنعت روی بیاوریم. اما چه صنعتی؟ صنعت فناورانه، صنعت دانش بنیان. آیا می توانیم از کشاورزی غافل شویم و چشم‌پوشی کنیم؟ خیر، کشاورزی یکی از ارکان اقتصادی استان است اما چه نوع کشاورزی؟ کشاورزی که دارای ضریب مکانیزاسیون بالا، ظرفیت استفاده از بهره وری آب بالا و دارای الگوی کشت اقتصادی باشد.کشاورزی که دارای فرآوری محصولات و دارای زنجیره ارزش باشد .
مثلاً در مورد کاشت سیب زمینی، نباید آن را کاشت و رها کرد و حلقه بعدی وجود نداشته باشد یعنی حتی یک بسته بندی هم انجام نگیرد و محصول با همان با خاک کشتزار انتقال داده شود. در عین حال که کشاورزی یک رکن جدی است به عنوان یک محور می‌شود روی آن سرمایه گذاری کرد .
از دیگر ظرفیت های استان می توان به تجارت خارجی که یک پیشران جدی توسعه است، اشاره داشت. اهمیت ژئوپلیتیک منطقه مرزی قصرشیرین، سومار، شوشمی و… بسیار حیاتی است. یکی از استراتژیک‌ترین نقاط ایران زمین قصرشیرین است. اما این سوال پیش می آید که ما برای قصرشیرین چیکار کردیم؟ نمی توانیم موقعیت جغرافیایی را نادیده بگیریم، نمی‌توانیم تجارت خارجی را ندیده بگیریم. آیا می شود گردشگری را نادیده گرفت؟ استانی که ۴۲۰۰ اثر میراث فرهنگی، گردشگری، تاریخی، مذهبی و طبیعی دارد را می توان نادیده گرفت؟
گردشگری در بخش خدمات یکی از شغل سازترین، پول سازترین و سهل الوصول ترین راه های دستیابی به درآمد است.
از همه اینها گذشته، بخش اقتصاد دیجیتال را نمی‌توانیم نادیده بگیریم که مبتنی بر علم و دانش است.
در حوزه خدمات، باید بدانید این بخش یکی از درآمدزاترین حوزه های سرمایه گذاری می تواند باشد. پس باید آن را جدی گرفت. یک مثال می زنم. کرمانشاه نزدیک به ۸۰۰ هزار تن تولید گندم دارد، نزدیک ۷۰۰ هزار تن تولید چغندر دارد، سه کارخانه پتروشیمی دارد، موقعیت ژئوپلیتیک دارد. آیا این استان نباید مرکز ترانزیت کشور شود. این استان شاهراه است. از هر مسیری بخواهند در غرب کشور تردد کنند، بخواهد به بازار پرتقاضای عراق دسترسی یابند، از کرمانشاه باید عبور کنند. کرمانشاه با پتانسیل های موجود یک موقعیت جدی ترانزیتی دارد.
کرمانشاه کلانشهر است که موضوع بسیار مهمی است و باید این شهر به یک شهر مدرن تبدیل شود. از مدرن شدن تاکسی ها و اتوبوس‌ها گرفته تا آموزشگاه ها و…؛ همه‌ی این تغییرات شغل ساز هستند.
همه مزیت‌های استان، متناسب با تقاضا، محیط کار آفرینی و میزان پیشرفت، باید حمایت شوند و زنجیره ارزش در آنها تعریف شود. باید درجه پیچیدگی اقتصاد را زیاد کنیم. پیچیدگی محصولات را زیاد کنیم. مثلاً در کشاورزی سطح بندی و پیچیدگی محصولات را زیاد کنیم تا در نهایت باعث ارزش افزوده‌شود.
باید در کنار رشد بخش‌های تولیدی، رشد بخش خدماتی بسیار جدی گرفته شود. کرمانشاه می‌تواند از راه توسعه خدمات به ویژه خدمات برتر موفق‌عمل کند و از این راه شغل و درآمد را می توان نصیب مردم استان کرد.
-وضعیت واحدهای صنعتی آسیب دیده و غیرفعال در سرپل ذهاب چگونه است؟
باید به این موضوع توجه داشت که وقتی مسئله نابودی و تخریب یک خانه و یا یک واحد تولیدی را در اثر زلزله می‌شنویم، مردم قطعاً از لحاظ انسانی و احساسی، برای تخریب خانه بسیار ناراحت می شوند و شاید کمتر کسی به تخریب واحد تولیدی توجه داشته باشد. طی این مدت تقریباً بالای ۸۰ درصد واحدها به چرخه تولید بازگشته اند و در حال فعالیت هستند.
البته چند واحد بزرگ مثل کارخانه آرد در مسائل وثیقه و وام با بانک مسئله دارند، اما واحدهای کوچک تر با دریافت تسهیلات ارزان قیمت و تأمین نقدینگی تقریباً فعال شده اند. امیدواریم بقیه واحدها هم به چرخه تولید بازگردانده شوند. نکته دیگر هم این است که با توجه به پر شدن زمین شهرک صنعتی در حال توسعه این شهرک نیز هستیم.
–در اعطای وام های اشتغال برای مشاغل روستایی، این نگرانی وجود دارد که این تسهیلات به چرخه ارز و معاملات وارد شود و در جای خودش هزینه نشود. می توان به این طرح به عنوان یک طرح اشتغالزا در استان امیدوار بود؟
تجربیات زیادی در خصوص پرداخت وام وجود دارد. در کشور ما متاسفانه برای شغل آفرینی، حلقه آخر یعنی نقدینگی بیشتر برجسته می‌شود تا سایر ابعاد. در صورتیکه یک کارآفرین باید ابتدا خود روحیه کارآفرینی داشته باشد. کارآفرین آموزش های لازم را کسب کند، آمادگی کار داشته باشد، تحلیل مناسبی از بازار داشته باشد و تامین نقدینگی باید حلقه آخر باشد. اما چون نقدینگی در کشور ما گران و دور از دسترس است و تنها محور برای تامین نقدینگی محور بانکی است این بیشتر نمایان می‌شود؛ اما با تدبیر دولت، همراهی مجلس و حمایت مقام معظم رهبری، یک و نیم میلیارد دلار معادل ۱۸ هزار میلیارد تومان به نرخ ارز روز در اختیار شبکه بانکی قرار داده شده است و تقسیم بندی شده و در حال پرداخت است.
برای دغدغه ای که مطرح کردید، در این دوره این وام ها به صورت مرحله ای پرداخت می شود. یکی از مزیت‌های این مورد این است که پول در همان مسیر خود خرج خواهد شد. این مرحله ای پرداخت کردن مشکلاتی دارد اما مزیتش این است که احتمال اینکه در مسیر خودش هزینه شود بیشتر است.
-رسانه ها چه اندازه می توانند در توسعه نقش داشته باشند؟
رسانه در توسعه نقش بسیار مهم و حیاتی دارد و یکی از ارکان توسعه محسوب می شود. نقش رسانه در جلب مشارکت مردم، اطلاع رسانی، ایجاد فضای نقد، اصلاح برنامه ها و استراتژی، سرعت دادن به فعالیت ها، تمرکز روی مسائل مهم و …در یاری رساندن به مدیران حائز اهمیت است .
رسانه می تواند با تحلیل اوضاع در توسعه نقشی اساسی ایفاء کند.
منبع: کردپرس
دیدگاه