ظاهر سارایی با طرح این سؤال که آیا کُردی جنوبی کلمه‌ای دقیق و یا از سر ضرورت است، عنوان کرد: تقسیم‌بندی زبانی بر اساس جغرافیا کار درستی نیست و اطلاق این کلمه از سر اضطرار و ناچاری است.
وی ادامه داد: گویشوران کُرد در عراق به خود کُرد فِیلی می‌گویند و و در قسمتی از کُردهای ایران زبان خود را کُردی کلهری می‌نامند که استفاده از هر کدامشان دارای مشکلاتی است لذا برای این‌که همگی زیر یک چتر قرار بگیرند به آن کُردی جنوبی گفته می‌شود.
ظاهر گفت: به نوعی می‌توانیم تمام کُردهای شیعه مذهب که به یک زبان نسبتاً واحد کُردی باشور در ایلام، کرمانشاه، مندلی، خانقین و مناطق لک نشین سخن می‌گویند تحت کلمه‌ی کُردی جنوبی تقسیم بندی کنیم.
این ادیب ایلامی با عنوان این‌که ریشه‌شناسی‌های عوامانه واژگان را حتی اگر از اساتید دانشگاه هم باشد قبول ندارم، خاطرنشان کرد: در سندی که اخیراً به دست آورده‌ام و شعری از شاعر دوره‌ی حسینقلی خان والی، «ملا رستم ایلامی» است در شعری به کلمه فیلی اشاره کرده و می‌گوید که سخن ما فِیلی است. جدا از این هم فِیلی نام فامیلی والیان قدیم ایلام و نام یک طایفه بوده است.
او افزود: کُردهای مهاجری که برای کار به عراق رفته بودند، رفته رفته وارد فعالیت‌های سیاسی و حزبی و اجتماعی شدند و کلمه‌ی فِیلی را برای خود برگزیدند تا سامان اجتماعی پیدا کنند و بسیاری از آن‌ها حتی در زمان حال نیز در رده‌های بالای دولتی و حکومتی کشور عراق قرار دارند. این کُردهای مهاجر برای شناخته شدن در عراق خود را به کُرد فیلی شناسانده‌اند.
پژوهشگر ادبی ایلامی اضافه کرد: اما کُردهایی که در ایران بودند در مجامع عام‌تر خود را به عنوان کُرد کلهر شناسانده‌اند که این هم یک تقسیم بندی کامل نیست و بسیاری از شاخه‌ها و گویش‌های کُردی جنوبی را در بر نمی‌گیرد.
سارایی در مورد لک‌ها نیز گفت: به علت زندگی لک‌ها در سرزمین‌های لُرنشین و عدم سعی برای ساختن یک هویت واحد باعث شده که عده‌ای از آن‌ها خود را کُرد ندانند.
وی نتیجه گرفت: با این تفاسیر اطلاق هر کدام از این گویش‌ها بر زبان مناطق مذکور ناقص و دارای اشکال خواهد بود لذا به ناچار باید به آن کُردی جنوبی گفته شود.
او گفت: ادبیات کُردی جنوبی تا کنون حرکتی نداشته است ولی در چند سال اخیر خیزش خوبی داشته و در حال تولید ادبیات جدید و پیشرفت است و می‌توانم بگویم که جریانی پیشرو و دارای ظرفیت است.
ظاهر سارایی تأکید کرد: اگر بخواهیم برای زبان کُردی جنوبی کاری بکنیم باید برای آن برنامه‌ریزی کنیم تا در درازمدت به نتایج دلخواه بریم/کرد پرس
دیدگاه