کمبود و گرانی مواد اولیه، افزایش هزینه های تمام شده محصولات و اجاره بهای مکان و از همه مهمتر ورود کالاهای بی کیفیت قاچاق صنایع دستی از چین و تایلند، این روزها هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی را بی انگیزه کرده است.
چینی‌ها و تایلندی‌ها طرح و فرم محصولات صنایع دستی هنرمندان ایرانی را کپی می‌کنند و مشابه آن را با کیفیت نازل و قیمت پایین به صورت قاچاق روانه بازارهای کشورمان کرده‌اند و مردم نیز به دلیل قیمت‌های پایین این تولیدات بی کیفیت را خریداری می‌کنند و تولیدات با ارزش و اصیل ایرانی خریدار چندانی ندارد.
اطلاع رسانی‌ها در ارتباط با کیفیت و ارزش صنایع دستی کشورمان در سال‌های اخیر اگرچه منجر به جلب توجه مردم شده و روی آوری آنها به استفاده از صنایع دستی را به دنبال داشته اما تا تبدیل این موضوع به فرهنگ و استفاده عمومی از کالاهای صنایع دستی نیاز به تلاش بیشتری است.
استان کرمانشاه به استناد دست ساخته‌ها و فرهنگ و تمدن و سابقه کهنش می‌توان یکی از قطب‌های صنایع دستی و هنرهای سنتی کشور به شمار آورد؛ اکنون ۱۸ هزار نفر در این استان به عنوان هنرمند و صنعتگر در ۶۰ رشته دارای جواز و پروانه کار هستند و کارت صنایع دستی دارند. اگرچه همه این افراد فعال نیستند اما این آمار نشان از ظرفیت بالای این بخش دارد که در صورت بالفعل کردن آن به رفع بیکاری و درآمدزایی در استانی که رتبه نخست بیکاری کشور را دارد، کمک زیادی می‌کند.
براساس گزارشی که مرکز آمار ایران اواخر فروردین منتشر کرد، نرخ بیکاری کرمانشاه در پایان سال ۹۷ به ۱۸.۷ درصد رسیده که نسبت به سال قبل ۲.۴ درصد کاهش داشته است.
براساس این گزارش کرمانشاه همچنان در صدر جدول بیکاری کشور قرار دارد و نرخ بیکاری آن ۶.۷ درصد از میانگین کشور بیشتر است.
کمبود مواد اولیه مهمترین مشکل صنعتگران
یکی از هنرمندان رشته چرم و سراجی سنتی کرمانشاه در میزگرد خبری کمبود مواد اولیه را یکی از مهمترین مشکلات هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی استان دانست و گفت: با گران شدن مواد اولیه امروز شاهد کمبود و سختی در تهیه و تأمین آن هستیم و علاوه بر این مواد اولیه خیلی کم عرضه می‌شود.
سمیه عزتی که ۱۰ سال سابقه فعالیت در حوزه چرم و سراجی سنتی دارد با بیان اینکه همه رشته‌های صنایع دستی اکنون برای تأمین مواد اولیه مشکل دارند پیشنهاد کرد که دولت بستری برای تأمین این مواد فراهم کند و آن را در اختیار هنرمندان صنایع دستی قرار دهد.
او گران شدن مواد اولیه را موجب بالا رفتن قیمت تمام شده تولیدات دانست و گفت: از سوی دیگر قدرت خرید مردم هم کاهش یافته و این موضوع بر روی فروش تولیدات صنایع دستی نیز تأثیر مستقیم گذاشته است.
وی با بیان اینکه صنایع دستی را با کیفیت بالا و براساس استاندارد تولید و عرضه می‌کنیم، گفت: اگر امکان صادرات از سوی دولت برای هنرمندان فراهم شود به خوبی می‌توانیم محصولات خود را به کشورهای خارجی صادر کنیم.
وی در مورد اینکه برخی از مردم معتقدند قیمت صنایع دستی بالا است، توضیح داد: قیمت‌ها بالا نیست بلکه شناخت مردم از مواد به کار رفته در این تولیدات و نحوه ساخت آن پایین است که اگر کیفیت، طراحی و مواد اصل به کار رفته در این تولیدات را با مشابه صنعتی آن مقایسه کنیم می‌بینیم که صنایع دستی ارزان و از ماندگاری و دوام بیشتری برخوردار است.
سمیه عزتی فعال صنایع دستی در زمینه چرم و سراجی
براساس نیاز روز تولید می‌کنیم
این هنرمند رشته سراجی سنتی و چرم دوزی در ادامه با تاکید بر اینکه مردم امروز به دنبال تنوع در کارهای صنایع دستی هستند، گفت: تلاش کرده‌ایم براساس سلیقه مردم و نیاز بازار تولید کنیم و تاحدودی نی. موفق شده‌ایم و گرایش مردم نیز به سمت صنایع دستی به نسبت گذشته افزایش یافته است.
عزتی با بیان اینکه در تولیداتمان همه نسل‌ها را در نظر داریم، افزود: با تنوع و طراحی‌های مدرن، هنر دستی و نیاز بازار را تلفیق کرده‌ایم و محصولات را تولید می‌کنیم و امیدواریم این تولیدات جای محصولات خارجی وارداتی را در بین مردم بگیرد.
تولیدات چرمی هنرمندان صنایع دستی استان کرمانشاه
رسانه‌ها صنایع دستی را معرفی نکرده‌اند
نایب رئیس انجمن هنرمندان صنایع دستی استان کرمانشاه،هنرمند رشته چوب در ادامه از رسانه‌ها نیز گلایه کرد و گفت: کرمانشاه یکی از قطب‌های صنایع دستی کشور است اما رسانه‌ها در معرفی رشته‌ها، هنرمندان و ظرفیت‌های این بخش ضعیف عمل کرده‌اند.
ثمری افزود: نتیجه این عدم اطلاع رسانی، ناشناخته ماندن صنایع دستی حتی در میان خود مردم استان کرمانشاه است و وقتی مردم صنایع دستی را نمی‌شناسند به استفاده از آن هم استقبالی نشان نمی‌دهند و به عنوان کالای لوکس و دکوری به آن می‌نگرند.
او در مورد این باور که مردم معتقدند قیمت صنایع دستی گران است، گفت: نه تنها گران نیست بلکه نسبت به مشابه صنعتی آن بسیار به صرفه تر و ارزان‌تر است.
او کیفیت محصولات صنایع دستی را با نمونه صنعتی و ماشینی آن غیرقابل مقایسه دانست و گفت: کیفیت، دوخت، طراحی، تنوع رنگ و دوام و ماندگاری آثار صنایع دستی قابل مقایسه با نمونه‌های ماشینی آن نیست و مردم در خرید محصولات باید این موارد را در نظر داشته باشند.
محمد ثمری از هنرمندان و صنعتگران عرصه چوب کرمانشاه
ارز دولتی به مواد اولیه صنایع دستی اختصاص یابد
این هنرمند صنایع دستی که مدرک تحصیلی دکترای پژوهش هنر دارد در ادامه با اشاره به سال رونق تولید که از سوی رهبر معظم انقلاب نامگذاری شده است، گفت: رهبری بر رونق تولید در بخش‌های مختلف تاکید ویژه ای دارند و باید این نگاه ویژه مسئولان به صنایع دستی هم وجود داشته باشد.
ثمری با بیان اینکه با دلار ۱۳ هزار تومانی رونق تولید ایجاد نمی‌شود، افزود: مواد اولیه به حدی گران شده که برخی از هنرمندان توان تأمین آن را ندارند و ترجیح می‌دهند کار نکنند.
او از دولت خواست زیرساخت‌ها را برای رونق صنایع دستی ایجاد کنند چرا که بازار هم تشنه محصولات صنایع دستی و اگر بسترها فراهم گردد و هزینه‌های تمام شده کاهش یابد ما هم به قیمت مناسب محصول تحویل مشتری می‌دهیم.
او صنایع دستی را نماد اقتصاد مقاومتی دانست و گفت: با کمترین هزینه‌ها می‌توان در این بخش شغل ایجاد کرد به شرطی که حمایت‌های لازم مانند تسهیلات ارزان قیمت در اختیار هنرمندان قرار گیرد و فعالان این عرصه بیمه شوند.
او تاکید کرد که هنرمندان و صنعتگران واقعی باید زیرپوشش بیمه بروند و تسهیلات دریافت کنند.
تولیدات صنایع چوب استان کرمانشاه
صنایع دستی پایدارترین راهکار ایجاد شغل
ثمری در ادامه با بیان اینکه اگر به دنبال اشتغال پایدار، مولد و با ارزش باشیم نباید به چیزی غیر از صنایع دستی فکر کنیم.
او گفت: اکنون زمینه برای فعالیت ۱۸ هزار نفر هنرمند و صنعتگر صنایع دستی در استان کرمانشاه فراهم شده و اگر همه این افراد تولید کنند و فعال شوند مشکل بیکاری استان برطرف می‌شود.
قانون حمایت از صنعتگران صنایع دستی گامی رو به جلو
این میزگرد با سخنان معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه ادامه پیدا کرد و پروانه حیدری ابتدا به تشریح حمایت‌های دولت از حوزه صنایع دستی اشاره کرد و با بیان اینکه تصویب قانون حمایت از صنعتگران صنایع دستی در مجلس نقطه آغاز حمایت‌های دولتی از این بخش بود، گفت: از نتایج تصویب این قانون پیگیری و اجرایی شدن بیمه هنرمندان، اعطای تسهیلات ارزان قیمت، حمایت از حضور هنرمندان در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی را می‌توان نام برد.
وی یادآور شد که در قالب حمایت‌های دولتی هر سال ۲ نفر از استان به نمایشگاه‌های خارجی اعزام می‌شوند که دولت یارانه‌ای به این افراد پرداخت می‌کند اگرچه یارانه‌ها کم است و جوابگوی هزینه‌های خارج از کشور و شرکت در نمایشگاه را نمی‌دهد اما زمینه خوبی برای معرفی تولیدات استان است.
وی پیشنهاد داد این یارانه‌ها افزایش یابد تا افراد بیشتری بتوانند تولیدات استان کرمانشاه را در نمایشگاه‌های خارج از کشور عرضه کنند چرا که نمایشگاه‌ها تأثیر فراوانی در معرفی محصول و بازاریابی و فروش آن دارند.
این مسئول صنایع دستی استان در ادامه یکی از دیگر برنامه‌های حمایتی دولت را برپایی نمایشگاه‌های صنایع دستی اعلام کرد و گفت: سالانه بیش از ۲۰ نمایشگاه سراسری صنایع دستی در کشور برگزار می‌شود و هنرمندان استان نیز حضور فعالی در این نمایشگاه‌ها دارند و به صورت چرخشی هنرمندان استان به این نمایشگاه‌ها اعزام می‌شوند.
او کرمانشاه را در برپایی نمایشگاه و اعزام هنرمندان به نمایشگاه‌های داخل کشور پیشرو دانست و اظهار داشت: تلاش می‌کنیم هر ساله تعداد نمایشگاه‌های بیشتری برگزار کنیم چرا که معتقدیم نمایشگاه‌ها در معرفی هرچه بیشتر تولیدات و فرهنگ بومی استان بسیار مؤثر است و به فروش بهتر و بیشتر محصولات هنرمندان استان کمک می‌کند.
برگزاری برنامه نشان ملی هر ۲ سال یکبار
حیدری در ادامه به برنامه نشان ملی صنایع دستی که هر ۲ سال یکبار برگزار می‌شود به عنوان یکی از برنامه‌های در دست اجرای این معاونت اشاره کرد و گفت: در کنار این موضوع شهر ملی گیوه در نودشه و سازهای سنتی در فش کنگاور را داریم و هرسین نیز نشان جغرافیای گلیم جهانی را به نام خود ثبت کرده است.
او این نشان‌های ملی و جهانی را ظرفیتی برای توسعه و اعتلای صنایع دستی استان و معرفی آن در سطح ملی و بین المللی دانست.
او ارائه آموزش‌های عمومی و تخصصی به هنرمندان و صنعتگران و همچنین علاقه مندان به رشته‌های صنایع دستی را نیز جز برنامه‌های استان دانست و گفت: این دوره‌ها در زمینه صادرات، بازاریابی، برندسازی و سایر بخش‌ها ارائه می‌شود.
او به آموزش ۳۵۰ نفر از علاقه مندان به صورت عمومی و ۱۸۰ نفر به صورت تخصصی از اول امسال تاکنون در استان اشاره کرد: افزود: بسته بندی تولیدات صنایع دستی، طراحی، نوآوری و برندسازی از جمله این دوره‌ها بوده است.
پروانه حیدری، معاون صنایع دستی استان کرمانشاه
پرداخت ۳۰ میلیارد تومان تسهیلات به حوزه صنایع دستی
معاون صنایع دستی استان کرمانشاه در ادامه سخنان خود به پرداخت تسهیلات به هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی استان در سال جاری و در قالب تسهیلات روستایی عشایری نیز اشاره کرد و گفت: تاکنون ۳۰ میلیارد تومان از این تسهیلات جذب و پرداخت شده است.
به گفته حیدری این تسهیلات به فعالان صنایع دستی در شهر و روستاهای استان پرداخت شده و معاونت صنایع دستی نیز بر نحوه هزینه کرد این تسهیلات نظارت دارد.
وی این تسهیلات را در رونق تولیدات صنایع دستی استان تأثیرگذار دانست و گفت: ما تلاش می‌کنیم با نظارت و هدایت اجازه ندهیم تسهیلات از مسیر خود منحرف شود.
صادرات ۳۶ میلیون دلاری صنایع دستی استان
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه در ادامه سخنان خود به صادرات ۳۶ میلیون دلاری محصولات صنایع دستی استان در سال ۹۷ اشاره کرد و گفت: این میزان ۲ برابر محصولات صادر شده در سال ۹۶ بوده است.
حیدری، بیشتر محصولات صادراتی را شامل گیوه، گلیم و ارغوان اعلام کرد و افزود: بیشتر این تولیدات به کشور عراق صادر شده است.
وی افزایش صادرات صنایع دستی را در دستور کار امسال دانست و گفت: برای تحقق این هدف اقدام به راه اندازی انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع دستی استان با همکاری اتاق بازرگانی کردیم.
به گفته او بعد از انجمن هنرمندان صنایع دستی این دومین تشکل بخش خصوصی در حوزه صنایع دستی استان است که راه اندازی می‌شود و توضیح داد که با راه اندازی این انجمن و با همکاری اتاق بازرگانی در نظر داریم میزان صادرات محصولات صنایع دستی استان را افزایش دهیم.
او به هماهنگی‌های لازم با اداره کل گمرکات استان و بازاریابی در کشور عراق نیز اشاره کرد و گفت: بسترهای لازم را برای افزایش صادرات صنایع دستی فراهم کرده‌ایم و در این راه نیازمند همکاری همه هنرمندان و صنعتگران و دستگاههای مرتبط هستیم.
او بر ارتقای کیفیت محصولات تولیدی استان نیز تاکید کرد و تصریح کرد از هنرمندان می‌خواهیم که بر روی کیفیت تولیدات تاکید بیشتری داشته باشند چرا که محصولات صادراتی باید توان رقابت بین المللی را داشته باشند تا بتوانیم بازار را در دست بگیریم.
ضربه قاچاق بر پیکر تولیدات صنایع دستی
معاون صنایع دستی استان کرمانشاه در ادامه قاچاق کالاهای صنایع دستی به کشور بخصوص کالاهای چینی و تایلندی را یکی از معضلات این حوزه دانست و گفت: قاچاق ضربات زیادی بر پیکره صنایع دستی زده است.
حیدری افزود: کالاهای بی کیفیت و بدون استاندارد با نازل‌ترین قیمت وارد کشور می‌شود و به دلیل قیمت پایین مردم به خریداری آن گرایش دارند.
وی اظهار داشت: طرح و فرم این تولیدات متعلق به هنرمندان ایرانی است اما چینی‌ها و تایلندی‌ها با قیمت پایین تولید و به صورت قاچاق روانه بازارهای کشورمان می‌کنند.
یکی از کارگاه‌های صنایع چرم کرمانشاه
استانداردسازی رشته‌های صنایع دستی
معاون صنایع دستی استان کرمانشاه در ادامه به استانداردسازی کارگاه‌ها و رشته‌های صنایع دستی اشاره کرد و گفت: سال گذشته مکان فیزیکی کارگاه‌های صنایع دستی استان استانداردسازی شد و امسال استانداردسازی رشته‌ها با همکاری اداره کل استاندارد استان در دستور کار است.
حیدری به استانداردسازی هشت رشته صنایع دستی در سال جاری تاکنون اشاره کرد و افزود: رشته‌های گلیم، ساز سنتی، گیوه، تنبور و چاقوسازی از جمله این رشته‌هاست.
به گفته او، برای همه رشته‌هایی که استاندارد شود گواهینامه صادر می‌شود و کرمانشاه در این مقوله از استان‌ها پیشرو است.
او به بیمه هنرمندان صنایع دستی نیز اشاره کرد و گفت: اکنون حدود ۲ هزار و ۵۰۰ نفر از هنرمندان و صنعتگران استان زیرپوشش بیمه هستند و افراد فاقد بیمه هم در قالب طرح روستایی عشایری می‌توانند بیمه دار شوند.
استفاده از فضای مجازی برای بازاریابی
این مسئول صنایع دستی استان در ادامه از هنرمندان خواست از فضای مجازی برای تبلیغات، اطلاع رسانی، بازاریابی و فروش محصولات خود استفاده کنند.
حیدری از فضای مجازی به عنوان بستر مناسبی برای بازاریابی و تبلیغات محصولات نام برد و افزود: باید از همه ظرفیت‌ها برای تبلیغات استفاده کرد.
پیگیر کمبود مواد اولیه هستیم
معاون صنایع دستی استان در ادامه با بیان اینکه کمبود و گران شدن مواد اولیه مربوط به تمام کشور است، گفت: این مشکل تنها مربوط به استان کرمانشاه نیست البته با مرکز برای رفع این مشکل رایزنی و مکاتبه کرده‌ایم.
حیدری افزود: سازمان میراث فرهنگی در مرکز مشغول پیگیری تأمین مواد اولیه مورد نیاز هنرمندان صنایع دستی است.
افزایش تشکل‌ها راهکار تقویت صنایع دستی
معاون صنایع دستی کرمانشاه در ادامه این میزگرد خبری یکی از راهکارهای ارتقا و توسعه صنایع دستی استان را سپردن فعالیت‌ها به دست خود هنرمندان و صنعتگران دانست و گفت: ایجاد تشکل‌های بخش خصوصی یکی از برنامه‌هایی این معاونت است که تاکنون ۲ تشکل راه اندازی شده و در صورت مشارکت و همراهی هنرمندان در نظر داریم این تعداد را افزایش دهیم.
حیدری تاکید کرد فعالیت در قالب تشکل‌ها بهتر به نتیجه می‌رسد و فعالان حوزه صنایع دستی می‌توانند از این طریق مسائل، مشکلات و مطالبات و خواسته‌های خود را بهتر اطلاع رسانی و پیگیری کنند.
راه اندازی بازارچه‌های صنایع دستی در استان
معاون صنایع دستی استان در ادامه یکی دیگر از راهکارهای مناسب برای تقویت جایگاه صنایع دستی استان را ایجاد بازارچه‌های دائمی صنایع دستی دانست و گفت: اکنون در شهر کرمانشاه چندین بازارچه فعال داریم و در شهرستان‌های روانسر، صحنه و اسلام آبادغرب نیز مقدمات کار فراهم شده است.
حیدری افزود: برای راه اندازی بازارچه‌ها نیاز به تأمین زمین از سوی شهرداری داریم و درخواست می‌کنیم شهرداری‌ها صنایع دستی را به عنوان درآمدزایی نبینند بلکه به عنوان یک کار فرهنگی مؤثر مورد حمایت جدی قرار دهند.
او گفت: در نظر داریم در این بازارچه‌ها آموزش، تولید و فروش را همزمان داشته باشیم.
یکی از فروشگاه‌های محصولات چرمی کرمانشاه
تبلیغات و اطلاع رسانی راهکار معرفی صنایع دستی استان
مسئول روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه نیز در ادامه این میزگرد با بیان اینکه هزینه‌های اطلاع رسانی و تبلیغات در حوزه صنایع دستی وجود ندارد، گفت: بیشتر اعتبارات تبلیغات و اطلاع رسانی مربوط به حوزه گردشگری است اما ما از صنایع دستی هم غافل نبوده‌ایم.
مهدی خالوندی با بیان اینکه تاکنون چندین تیزر و کلیپ تبلیغاتی در حوزه صنایع دستی در استان تهیه و در شبکه‌های صدا و سیما، خبرگزاری‌ها و فضای مجازی منتشر شده است، افزود: تبلیغات و اطلاع رسانی در این حوزه نیازمند مشارکت و همراهی هنرمندان و صنعتگران است.
او به تهیه اپلیکیشنی در فضای مجازی اشاره کرد و گفت: بخشی از این اپلیکیشن به حوزه صنایع دستی و معرفی رشته‌ها و هنرمندان و ظرفیت‌های این حوزه اختصاص یافته است.
به گفته او در نوروز امسال ۶ هزار نفر این اپلی کیشن را دانلود و از آن استفاده کرده‌اند که می‌تواند به اطلاع رسانی و تبلیغات مؤثر باشد.
مهدی خالوندی، مسئول روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه
رویداد کرمانشاه ۲۰۲۰ در معرفی استان مؤثر است
مسئول روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه در ادامه سخنان خود با اشاره به قطعی شدن میزبانی کرمانشاه برای رویداد ۲۰۲۰ این رویداد را در معرفی استان در بخش‌های مختلف بسیار مؤثر دانست و گفت: باید از این موقعیت برای شناساندن ظرفیت‌های استان بخصوص در حوزه صنایع دستی استفاده کنیم.
به گفته خالوندی این رویداد قرار است در ۵۰۵ روستای استان برگزار شود که فرصت خوبی را برای معرفی محصولات صنایع دستی فراهم می‌کند.
وی افزود: اعتبارات خوبی هم برای تبلیغات و اطلاع رسانی این رویداد در نظر گرفته‌اند.
صنعتگران و هنرمندان به صورت تیمی کار کنند
مسئول روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه در ادامه این میزگرد یکی از راهکارهای موفقیت فعالان حوزه صنایع دستی را کار تیمی و منسجم دانست و گفت: در صورت کار تیمی بسیاری از هزینه‌ها بخصوص در بخش اطلاع رسانی، تبلیغات و صادرات و فروش کاهش می‌یابد.
خالوندی همچنین از فعالان این عرصه خواست زیاد خو د را متکی و وابسته به حمایت‌های دولتی نکنند و ساز و کاری را طراحی نمایند که به صورت مستقل فعالیت کنند.
جاجیم بافی، چاقوسازی و ابزارآلات فلزی قلمزنی منبت، معرق، پارچه دستباف، نازک کاری چوب و ریزه کاری چوب، نمد مالی، مصنوعات چرمی و ساخت زیورآلات محلی، چیخ بافی و فلزکاری را می‌توان از جمله صنایع دستی کرمانشاه نام برد.
همچنین دوخت‌های سنتی (رودوزی)، گلیم گل برجسته، سفالگری، طراحی سنتی، سبد بافی، نساجی (موج بافی و اهرامی بافی) تراش شیشه، رنگرزی سنتی، طراحی فرش، تذهیب، نگارگری، خراطی و مجسمه سازی از جمله دیگر تولیدات کنونی استان کرمانشاه است.
ماشته بافی، دواتگری سنتی (مسگری)، علامت سازی یا علم سازی، دباغی سنتی، هور بافی، جاجیم بافی، رنگریزی سنتی، داور بافی (سیاه چادر)، موج بافی را می‌توان از جمله صنایع دستی فراموش شده کرمانشاه دانست که در گیلانغرب، کرمانشاه، دالاهو، اورامانات، سومار و در میان عشایر استان بیشتر وجود داشته است.
گفت و گو از فرزاد نویدی/ایرنا
دیدگاه